Een nieuwe filosofie voor operatie en onderhoud

De komende jaren zullen waterstoffabrieken worden gerealiseerd, die op een nieuwe manier worden gerund. Met zo weinig mogelijk mensen op de werkvloer, op afstand aangestuurd en waarbij algoritmen voorspellen welk onderhoud wanneer plaatsvindt. Jan Schipper en Harnold Braam van Stork schetsen in een onderhoudend gesprek wat ons te wachten staat.

“Waterstof is een belangrijk molecuul, maar het is ook een kapstokbegrip dat wat wordt gehyped”, zegt Harnold Braam, business unit director van de vestigingen van Stork in Noord-Nederland. “Wij bouwen en onderhouden al jaren waterstofinstallaties voor onze klanten. Waterstof is een medium dat op zich niet zo spannend is. Je hebt er buizen, kabels en andere equipment voor nodig die je daarvoor kunt engineeren. Waterstof is ook niet het enige waar het om draait in de energietransitie. Zo vind ik elektrificatie en het afvangen en opslaan van CO2 bijvoorbeeld minstens zo belangrijk.” “Harnold en zijn mensen onderhouden al jaren elektrolysers. We weten precies hoe deze technologie werkt”, beaamt Jan Schipper, director Stork Asset Management Technology. Dit is de consultantsafdeling van Stork, die klanten helpt het onderhoud en hun asset management te verbeteren. “Wat gaat veranderen, is de manier hoe we gaan werken.”

 Andere eisen

Naast de al bestaande installaties zullen er nieuwe groenewaterstoffabrieken worden gebouwd. Zo werkt HyCC aan plannen voor het bouwen van elektrolysers in onder meer Delfzijl, Amsterdam en Rotterdam [elders in deze editie meer hierover, red.]. “Een fabriek is pas echt veilig voor medewerkers als er niemand is”, verklaart Schipper. “Daarom zou je de aansturing van de operaties het liefst vanaf een remote control platform willen hebben en alleen onderhoud doen op geplande momenten die vooraf op afstand al zijn voorbereid. Stel je voor, ergens in Nederland is een controletoren, net als een luchthaven, vanwaar je alle productielocaties kunt overzien. Wanneer je de fabrieken volhangt met sensoren, kun je alles meten en voorspellen algoritmen van tevoren welk onderdeel wanneer moet worden vervangen omdat ze versleten zijn of dreigen te falen. Op die manier ben je precies op tijd met het uitvoeren van onderhoud. Elektrolysers kennen we al, maar deze filosofie is nieuw. In principe is er dan niemand op de productielocatie en alles wordt op afstand bestuurd en overzien. Er wordt vanuit de cloud gewerkt, wat eisen stelt op het gebied van veiligheid, datakwaliteit en toegankelijkheid. Het is zelfs mogelijk om geen fysiek maar een digitaal magazijn voor productielocaties in te richten, waar onderdelen worden ge-3D-print. De technologie is er, maar dit is in de uitvoering nu nog een brug te ver. We kijken ernaar.”

Meer flexibiliteit

“Zo’n nieuwe werkwijze heeft ook tot gevolg dat we capaciteitsgedreven moeten plannen”, geeft Braam aan. “Het is steeds moeilijker om operators te vinden, ook omdat niet iedereen enthousiast is om in de chemie- of olie- en gassector te werken. We zullen dus met minder mensen hetzelfde moeten doen. En realiseer je ook dat het vak gaat veranderen. Naast het lassen of het elektrotechnische vakwerk, vraagt het werken op onbemande locaties meer zelfredzaamheid.” Schipper vervolgt: “Routine is prettig in het onderhoudswerk, want dan kun je planmatig organiseren. Maar in deze nieuwe wereld wordt meer flexibiliteit gevraagd. Er kan bijvoorbeeld pas worden worden geproduceerd als het hard waait en groen opgewekte stroom goedkoop is; pas dan is groene waterstof produceren commercieel aantrekkelijk. Als het niet waait en stroom dus duur is, kan vanuit de controletoren worden aangegeven dat tussen tien uur ’s avonds en zes uur ’s ochtends bepaalde onderdelen moeten worden vervangen. Dat vraagt een andere routine en ook meer zelfstandigheid en verantwoordelijkheid van de mensen in de fabrieken.” Dat doet wat met de mens, vindt Braam. “Het is nu al een uitdaging om voldoende mensen te vinden. Je ziet dat veel jongeren graag parttime werken, regelmatigheid willen en bij wijze van spreken een privé-cursus voor willen laten gaan. Je moet mensen hierin meenemen.”

 Gevaar

Daarbij komt, vertelt Schipper, dat de verhouding tussen opdrachtgever en een partij als Stork anders is geworden. “Tegenwoordig zien asset owners het verhandelen van hun product als kernactiviteit. Het onderhoud van een installatie besteden zij uit. Dat betekent dat de scope en verantwoordelijkheid voor ons breder is geworden. Het is zaak om studenten op hogescholen daar nu al op voor te bereiden. Een collega van ons doceert in Emmen op het mbo-onderwijs over wat er op het gebied van waterstof gaande is. De eerste groenewaterstoffabriek moet nog worden gebouwd, maar je ziet dat die golf er aankomt. Daarom zijn wij nu al bezig om ons hierop voor te bereiden. Dat begint al bij de studenten mbo.” Ook zijn bij opdrachten steeds meer partijen betrokken, zowel aan de kant van de opdrachtgever als bij de opdrachtnemers. “Je moet zorgen dat de verschillende onderdelen goed aan elkaar kunnen worden geknoopt”, zegt Schipper hierover. Braam: “Ontwikkelingen gaan tegenwoordig zo snel; het gevaar bestaat dat een ontwerp door de tijd wordt ingehaald. Je wilt geen auto verkopen die al is verouderd als die van de band rolt.”

Sense of urgency

“Het tempo van realisatie mag wel wat omhoog”, vindt Braam. “We zijn te veel tijd verloren door subsidies, overleg en regelgeving. Het is al bijna 2030 en ook 2050 is al snel. We moeten in de laatste vijftien jaar niet te veel projecten tegelijkertijd gaan doen. Daarom moeten we snelheid maken en niet in traditionele business cases blijven hangen.” Schipper licht toe: “Als je alle plannen voor groenewaterstofprojecten bij elkaar optelt, weet je dat je capaciteit voor het bouwen en onderhoud tekort komt. Daarom is een andere aanpak nodig. Door opdrachten op een klassieke manier naar de markt te brengen, laat je potentieel liggen. Beter is het alle capaciteit beschikbaar te stellen en te benutten. Asset owners kunnen vragen: wie heeft nu mensen beschikbaar, wil je samenwerken en onder welke voorwaarden? Zo’n aanpak is doorslaggevend wil je snelheid kunnen maken. We hebben recente voorbeelden die hebben laten zien dat het kan, een nieuwe filosofie voor operatie en onderhoud!”