Samen het verschil maken

“Ons doel is niét om zoveel mogelijk cursisten een diploma te laten behalen. Nee, goede mensen in het veld: dát is onze rode draad!” Aan het woord is directeur Corné Bulkmans van de Stichting PHOV. Samen met opleidingscoördinator procesveiligheid Edwin Korver vertelt hij over de opzet, doelen en resultaten van de opleiding procesveiligheid bij het opleidingsinstituut.

De opleiding procesveiligheid van Stichting PHOV was aanvankelijk een vervolgopleiding voor veiligheidskundigen, maar is sinds een aantal jaar een aparte opleiding. Hij bestaat uit zeven lesdagen, met aansluitend een tentamen dat bij goed gevolg ook een diploma oplevert. De opleiding wordt over het algemeen gevolgd door een gemêleerde groep cursisten. Jong, oud, handhavers, vergunningsverleners en mensen die werkzaam zijn in de procesindustrie. “Onze cursisten komen onder andere uit de Botlek”, zegt Edwin Korver. “Onze docenten komen uit het werkveld en staan dus met beide benen in de procesindustrie. Vaak geven ze hun e-mailadres aan cursisten, mochten ze later nog vragen hebben. Daar wordt veelal gebruik van gemaakt.” Corné Bulkmans: “Onze docenten zijn allemaal mensen uit de praktijk. Zij kunnen heel duidelijk uitleggen hoe het in theorie zit, maar ook hoe het in werkelijkheid werkt. Dat pragmatisme zit er heel sterk in.”

Edwin Korver

Contacten

In de opleiding komen onder meer vakactualiteiten aan bod. Denk daarbij aan de op handen zijnde vervanging van BRZO-bedrijven door Seveso-inrichtingen, die in 2022 in de Omgevingswet wordt opgenomen. Daarnaast zit de meerwaarde hem in de al genoemde samenstelling van de groepen. Tijdens de les wordt er veelvuldig gediscussieerd – afgesproken is dat niets hiervan naar buiten komt – en de ervaring van Korver is dat de contacten in veel gevallen blijvend zijn. Cursisten krijgen aan het begin en aan het einde van de opleiding dezelfde docent, die daarmee zowel de introductie als de afsluiting voor zijn rekening kan nemen. Ook kan hij inschatten in hoeverre de opleiding achteraf beantwoordde aan de verwachtingen die vooraf zijn gegeven. Over het algemeen zit het hiermee wel goed, zegt Korver. “Uit de feedback krijgen we te horen dat cursisten met waardevolle aanvullingen in hun vakgebied weer naar huis gaan. De opleiding voorziet echt in een behoefte. Door de jaren heen hebben we al meer dan vijfhonderd cursisten opgeleid in de reguliere cursus, zonder in-companytrainingen en andere projecten mee te rekenen. Daar zijn we erg blij mee.”

Corné Bulkmans

Covid-19

Door de uitbraak van de Covid-19-epidemie heeft PHOV er het afgelopen jaar – tot drie keer toe – voor gekozen de in-company-bijeenkomsten voor procesveiligheid tot nader order uit te stellen. De reguliere lessen procesveiligheid worden nu online gegeven. “Dit biedt ook de mogelijkheid tot interactie”, geeft Korver aan. “De cursisten, maar ook onze docenten, raken steeds meer vertrouwd met deze manier van lesgeven. We willen voorkomen dat onze cursisten een kennisachterstand oplopen.” Bulkmans vertelt dat dit laatste ook de belangrijkste overweging is om vrijwel alle opleidingen nu digitaal te geven. “Fysiek bij elkaar komen is prettiger, zeker als cursisten veel kennis uitwisselen. We missen de wandelgangen, zoals het bespreken van ervaringen in de koffiepauze. Al zie je dit nu ook online gebeuren. Cursisten loggen een half uurtje voor de les in om even met elkaar bij te kletsen.”

Herkennend vermogen

In alle opleidingen van PHOV wordt geprobeerd het herkennend vermogen van cursisten te stimuleren. Want veiligheid houdt niet op bij je eigen vakgebied, legt Bulkmans uit. “Als je met een flowberekening of het verhelpen van een lekkage bezig bent, moet je het ook kunnen herkennen als er iets niet klopt op het gebied van arbeidsveiligheid. Of vice versa. Daar komt psychologie bij kijken. Mensen zijn gewend zich te concentreren op een specifiek onderdeel. Dan krijg je geen andere prikkels mee en kan je dingen missen. Dat is menselijk, maar je moet je er wel bewust van zijn en af en toe een stapje terugzetten. Dan zie je meer.” In de opleiding procesveiligheid, Hogere Veiligheidskunde en Arbeidshygiëne, maar ook zeker bij de opleiding Arbeid en Organisatiekunde is er specifieke aandacht voor cultuur en gedrag, zegt Korver. ‘De softe kant’ noemt hij dit. “Ik vind het mooi dat PHOV misschien wel koploper is met deze aanpak waarmee technisch opgeleide mensen worden geholpen een boodschap over te brengen aan hun collega’s, het management en andere organisaties. Door onze cursisten hiervan bewust te maken, kunnen zij het verschil maken.”

Geen nummer

De Stichting PHOV is ruim dertig jaar geleden opgericht door drie hogescholen en TNO om de opleiding Hogere Veiligheidskunde in Nederland vorm te geven. De nieuwe directeur; Corné Bulkmans is aan het begin van het jaar Wim van Alphen in deze functie opgevolgd. Hij vormt samen met Bart Sessink de directie. Bulkmans omschrijft de stichting als klein – hoewel het netwerk uit zo’n 160 mensen bestaat -, wendbaar en daadkrachtig. Wie belt is geen nummer, maar wordt al snel door een van de secretariaatsleden als een cursist herkend. Kenmerkend voor de niet- gestandaardiseerde aanpak van PHOV zijn de ‘hutje-op-de-hei’-sessies waarin cursisten elkaar beter kunnen leren kennen, de scriptiebegeleiding en het ontwikkelen van de nieuwe, goed ontvangen opleidingen Arbeidshygiëne en Arbeids- en Organisatiedeskunde.