Valbeveiliging: PBM-klasse 3

We weten maar al te goed wanneer we persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) moeten gebruiken. Aangepaste kleding, helmen, handschoenen, veiligheidsbril, check. En als we op 2,5 meter of hoger werken, komen daar ook de valbeveiligingsmiddelen bij. Precies zoals het voorgeschreven staat in de Arbowet. FOUT! Het is een van de meest gemaakte fouten in de business: dat je valbeveiliging pas vanaf 2,5 meter hoogte nodig zou hebben. 

Tekst: Kim de Booij

Ook een val van bijvoorbeeld 1,5 meter kan ernstig letsel opleveren. “Waar men daarom in de Arbowet naartoe wil, is dat je bij elke hoogte een risico-inventarisatie moet doen om te bepalen welke beheersmaatregelen er nodig zijn”, vertelt Dirk van Blijswijk van Safe Site – powered by Mennens. 

Menselijke factor

Bij veiligheid gaat het echter niet alleen om de regelgeving, maar ook om de menselijke factor. “Als werkgever moet je zorgen voor een veilige werkplek, PBM, uitleg daarover, het keuren ervan en toezicht houden op het gebruik”, begint Van Blijswijk. “Bij dat laatste gaat het meestal mis. En daar schuilt het gevaar. Om welke reden dan ook kunnen medewerkers de veiligheidsvoorschriften overtreden: het gevaar negeren, want ‘ik doe voorzichtig, mij gebeurt niks’ of gewoonweg het gevaar niet inzien.”

Verticaal/horizontaal

Bij verticale vlakken zijn we ons vaak bewuster van gevaar dan bij horizontale vlakken, weet Van Blijswijk. “Bij het beklimmen van een lichtmast of een antenne schatten de meeste mensen het risico wel goed in. Maar midden op platte vlakken zoals aan boord van een schip of op een plat dak van een gebouw is dat anders. Echter een openstaand luik, mangat, lichtkoepel of andere opening, geeft net zozeer valgevaar. En soms hoeft het niet eens een opening te zijn. Pas geleden is iemand nog door een zwak deel van een plat dak gevallen.”

Training

Om het bewustzijn bij medewerkers te vergroten en het juiste gebruik van valbeveiligingsmiddelen te bevorderen, geeft Safe Site – powered by Mennens trainingen. “Niet iedere medewerker zit daar op te wachten”, geeft Van Blijswijk eerlijk toe. “Zeker de meer ‘ervaren’ medewerkers die ‘al jaren zo werken en er is nog nooit wat gebeurt’, maar ook medewerkers die denken met VCA alles al te weten. Vaak blijkt echter geen van hen te weten waar ze exact op moeten letten bij het aantrekken van een harnas. Dat verbaast ze wel. We hijsen elke cursist ook een stukje omhoog in een harnas. Dan voelen ze hoe vervelend dat is, zelfs zonder de impact die eraan vooraf gaat. Die impact laten we zien via een valtest met een pop. Wanneer ze de klap bij de pop zien, beseffen ze vaak pas hoe heftig een val kan zijn. En we vertellen over recente ongelukken, waar helaas te veel voorbeelden van zijn. Dan beseffen ze: ik doe dit niet voor mijn werkgever, maar voor mezelf.”

Ernstig of erger

Valbeveiliging valt onder PBM-klasse 3. Bij verkeerd gebruik ontstaat blijvend letsel of erger, legt Van Blijswijk uit. “Overigens gaat het niet alleen om de val zelf, maar ook om wat er daarna gebeurt, de redding. Dat is veelal een onderbelicht onderdeel van valbeveiliging. Men denkt vaak: ‘Als ik val en in mijn harnas hang, komt de brandweer me wel redden’, maar zo werkt het niet. Je hebt te maken met aanrijdtijd en afhankelijk van waar je hangt, is het maar de vraag of ze tijdig bij je kunnen komen. Daarnaast dient een werkgever doeltreffende maatregelen te treffen op het gebied van eerste hulp bij ongevallen. De brandweer bellen is niet voldoende.”

Advies

Bij Safe Site – powered by Mennens geven ze graag advies over veilig werken op hoogte, ook in materiële zin. “Op basis van het type werk, de hoogte, aard en duur van de werkzaamheden, het aantal en soort ankerpunten en het gewicht van de medewerkers geven we advies over het soort harnas en het type materiaal dat geschikt is. Ook kijken we naar de inspectietermijn. Wettelijk staat die op ten minste 1 keer per 12 maanden, maar afhankelijk van de intensiteit van het gebruik en de werkzaamheden, is soms een kortere interval wenselijk. Hier geven we eerlijk advies over. Zo willen we werken op hoogte steeds veiliger maken.”

Aan 100 kilo zit je zo

Het standaard testgewicht voor valbeveiliging is 100 kilo, wat resulteert in een gebruikersgewicht van maximaal 100 kilo. Nu wegen niet veel medewerkers zoveel, maar met een gewicht van 85 kilo aangevuld met kleding, werkschoenen, helm, harnas en PBM-set ga je er al snel overheen. Diverse merken testen nu al met 140 kilo. Let dus op wat je koopt én zorg dat de hele keten voor dit gewicht geschikt is, dus bijvoorbeeld ook de ankerpunten. Safe Site adviseert je er graag over.

Helm belangrijk onderdeel van valbeveiliging

Standaard onderdeel van valbeveiliging is de klimhelm. Het verschil met een gewone bouwhelm is: 1. het ontbreken van een klep zodat je makkelijker naar boven kunt kijken en 2. de kinband. Deze zorgt ervoor dat de helm op blijft wanneer je naar beneden kijkt óf valt.