Perfect storm voor de duurzame economie
Op 29 oktober 2020 was het videobedrijf Zoom meer waard dan ExxonMobil: 140 versus 137 miljard dollar. ExxonMobil leed toen onder COVID-19: er werd niet meer gevlogen, autorijden was ingestort en economieën kwamen deels tot stilstand. We zaten allemaal achter onze schermen te Zoomen, thuis in provisorische kantoorruimten. ExxonMobil werd meewarig becommentarieerd en het ene na het andere bedrijf werd vergeleken met de wegzakkende koers van deze ‘dinosaurus’. Duurzame energiebedrijven waren meer waard dan ExxonMobil. In oktober 2020 was NextEra het meest waardevolle energiebedrijf in de VS.
Tekst: Bart Kuipers
Hoe anders is dat nu. ExxonMobil is op het moment van schrijven een solide 412 miljard dollar waard, NextEra slechts 112 miljard en Zoom 19 miljard dollar. ExxonMobil nam vorig jaar schalieproducent Pioneer over voor een spectaculaire 60 miljard dollar en werd daarmee de grootste olieproducent van de VS – en is daarmee nog 15 tot 20 jaar verzekerd van aanbod uit schaliebronnen.
Ook dichter bij huis is het kommer en kwel bij enkele boegbeelden van de duurzame energiesector, zoals de Deense windparkbouwer Ørsted. Ørsted is momenteel slechts 24 miljard dollar waard, een kwart van de top van 94 miljard, begin januari 2021. Het bedrijf rapporteerde een verlies van 2,5 miljard euro over 2023 bij een halvering van de omzet, heeft een ontslagronde aangekondigd en is gestopt met het betalen van dividend. Verstoorde toeleveringsketens, hoge inflatie en rente en technische problemen zorgden voor een ‘perfect storm’ – een storm die nu eens niet welkom was.
Maar ook andere boegbeelden van de duurzame economie doen het slecht: producent van elektrische auto’s Tesla is ‘slechts’ 637 miljard dollar waard, iets meer dan de helft van de waarde van 1,23 biljoen dollar in november 2021. En ook gaat het slecht met het sympathieke merk Polestar: Volvo stopt met investeringen in het merk door tegenvallende prestaties. De beurskoers van Polestar is in 2023 met 84 procent ingestort. Autoverhuurder Hertz verkoopt momenteel twintigduizend elektrische auto’s en ten gunste van benzineauto’s en het marktaandeel van verkopen in elektrische auto’s daalde in 2023 in Europa.
Oliebedrijven als ExxonMobil en ook Shell keren grote bedragen aan dividend uit aan hun aandeelhouders en kopen massaal eigen aandelen in. Olie-analist Cyril Widdershoven noemt deze strategie in NRC ‘opheffingsuitverkoop in slow motion’ omdat al dit geld dat aan de aandeelhouder wordt uitgekeerd niet aan het zoeken naar nieuwe olie- en gasbronnen wordt besteed of aan het investeren in duurzame energie, zoals waterstof. Dit achterblijven van investeringen in nieuwe bronnen maakt de sector op termijn gevoelig voor prijsstijgingen. Hetzelfde geldt voor producenten van kritische metalen voor de energietransitie, zoals koper, nikkel, kobalt of lithium. Momenteel is sprake van overaanbod van deze metalen, mede door de afnemende vraag naar elektrische auto’s en overproductie van sommige metalen, zoals nikkel. Dat betekent lage prijzen en daardoor een rem op de ontwikkeling van nieuwe capaciteit. En dat betekent dat bij een aantrekkende vraag naar batterijen en elektrische voertuigen de prijs van deze grondstoffen zal exploderen wegens beperkte capaciteit. Het resultaat is een nieuw risico voor de energietransitie, afhankelijk van deze grondstoffen. De perfect storm is daarmee bepaald nog niet gaan liggen.
Zie ook het recent gepubliceerde SmartPort-onderzoek naar de invloed van prijsdynamiek in energie- en grondstofmarkten op de site van SmartPort (smartport.nl/wp-content/uploads/).