Onze jeugd in de schaduw

We leven in een tijdperk waar onze jongeren geconfronteerd worden met ernstige uitdagingen die hun welzijn bedreigen: eenzaamheid, mentale gezondheidsproblemen, verslaving aan sociale media, blootstelling aan criminele uitbuiting, desinformatie, en een wereld waarin technologie razendsnel evolueert. Veel jongeren voelen zich buitengesloten; ze voelen zich niet gehoord, alsof ze er niet toe doen. Het is onze verantwoordelijkheid, als onderwijs, overheidsinstituten en werkgevers, om deze signalen serieus te nemen.

Tekst: Gyzlene Kramer

Recent onderzoek toont aan dat eenzaamheid onder jongeren in Nederland een ernstige en aanhoudende uitdaging blijft. Volgens het rapport van de Gezondheidsmonitor Jeugd 2023 voelde 47 procent van de jongeren zich in het afgelopen jaar enigszins tot sterk eenzaam (RIVM). Bovendien rapporteert het RIVM dat een aanzienlijk deel van de jongeren aanhoudend mentale klachten ervaart, met 37 procent die mentale klachten rapporteerde, een percentage dat consistent hoog blijft.

Te midden van deze uitdagingen heeft de Maatschappelijke Diensttijd (MDT) gefungeerd als een baken van hoop. Tot op heden hebben meer dan 126.000 jongeren deelgenomen aan dit programma, waarbij ze zich vrijwillig inzetten voor anderen, hun talenten ontdekken en belangrijke sociale contacten leggen. De jongeren gaven bijvoorbeeld taalles aan nieuwkomers of organiseerden maatschappelijke evenementen. Mbo-studenten leerden hoe zij hun beroepsmatige talenten ten dienste konden stellen aan anderen. Denk aan kappers en schoonheidsspecialisten die bewoners van verzorgingstehuizen een dagje in de watten legden of koks die kookten voor daklozen. Voor velen was dit een kans om te leren buiten hun comfortzone te treden, om te groeien onder deskundige begeleiding.

Nu staat dit waardevolle programma echter op de tocht. Het nieuwe kabinet overweegt het af te schaffen, een beslissing die het harde werk en de toewijding van duizenden jongeren en organisaties zou tenietdoen. Ik ben blij met journalisten als Sander Schimmelpenninck die zich de afgelopen tijd hier op verschillende kanalen tegen heeft verzet, maar wat mis ik de algemene verontwaardiging door andere prominente Nederlanders. Wie komt op voor de jeugd van Nederland?

MDT is impactvol en brengt landelijk onderwijs, jongeren en verschillende organisaties in beweging. Uit recent onderzoek van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport blijkt dat MDT niet alleen persoonlijke groei bevordert, maar ook de maatschappelijke betrokkenheid verhoogt. 93 procent  heeft door MDT ontmoetingen gehad buiten de eigen bubbel, 95 procent van de jongeren vindt het na afloop belangrijk om iets voor een ander te doen en 89 procent  heeft meer vertrouwen in de toekomst. Deelnemers melden een verhoogd gevoel van burgerschap en verantwoordelijkheid, en een sterkere band met de gemeenschap. Deze bevindingen benadrukken het belang van MDT als een investering in onze jeugd en onze toekomst.

Maar er is ook hoop, want ondanks de uitdagingen waarmee Generatie Z wordt geconfronteerd, tonen zij ook een opmerkelijke veerkracht en innovatieve geest. Deze jongeren, digitaal vaardig en maatschappelijk bewust, brengen frisse perspectieven en creatieve oplossingen naar de tafel. Ze zijn vaak gedreven door hun waarden en willen werk doen dat zinvol is en bijdraagt aan het grotere goed. Ze hebben sterke opvattingen over maatschappelijke kwesties zoals klimaatverandering, gelijkheid en sociale rechtvaardigheid. Ze zijn gewend aan snelle veranderingen en zijn daardoor flexibel en aanpasbaar in zowel hun persoonlijke leven als op de werkvloer. Hoewel ze realistisch zijn over de uitdagingen in de wereld, zoals economische onzekerheid en klimaatproblemen, behouden ze een optimistische kijk op de toekomst en geloven ze in hun vermogen om positieve verandering teweeg te brengen. Door programma’s zoals de Maatschappelijke Diensttijd te ondersteunen, kunnen we niet alleen bijdragen aan hun persoonlijke ontwikkeling, maar ook profiteren van hun passie en hun vermogen om de wereld vorm te geven.

Ik heb niet alle antwoorden, maar één ding weet ik zeker: als we niet investeren in onze jeugd, als we hen geen perspectief bieden, als we hen niet uit hun eenzame kamers, uit de klauwen van criminelen en de wereld van sociale media halen, dan blijft onze welvaart ongelijk. Verandering in het systeem en de norm begint bij ons. Bij het openstellen van onze samenleving, bij het zien van jongeren, bij de bereidheid om uit onze eigen comfortzone te stappen. Ik zet alvast de eerste stap. U ook?

Gyzlene Kramer Zeroual is programmadirecteur strategie en gelijke kansen bij ROC Albeda.