De Process Safety Quickscan kan door haar laagdrempeligheid, praktische karakter en direct toepasbare resultaten van nut zijn voor BRZO-bedrijven, zeggen Denise Harkema en Hans Jan De Jong van Safety Delta Nederland. Door verschillende crises, met name COVID-19, kent de pilot voor deze tool een langere doorlooptijd, hoewel er volgens beiden voldoende interesse bij bedrijven is.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

“Wij spreken met diverse bedrijven in verschillende sectoren. We merken tijdens deze gesprekken dat sommige kleine tot middelgrote bedrijven behoefte hebben aan de inbreng van kennis van buiten de eigen organisatie. Voor die ondernemingen kan het verfrissend zijn als een buitenstaander langskomt en vrijblijvend naar procesveiligheid kijkt”, zegt Denise Harkema, programmamanager van het kenniscentrum van Safety Delta Nederland. Ze combineert deze functie met die van HSE Management consultant bij Bilfinger Tebodin. 

Idee

Safety Delta Nederland biedt sinds begin 2021 de Process Safety Quickscan aan, een instrument dat een overzicht geeft van de staat van procesveiligheid in organisaties. Hans Jan de Jong, kennismakelaar bij Safety Delta Nederland, was betrokken bij het ontwikkelen van het concept voor deze scan. Na tientallen jaren voor Shell te hebben gewerkt is hij nu zelfstandig adviseur. “Ik ben het adviesvak in gegaan om de kennis en ervaring uit mijn Shell-tijd aan de volgende generatie managers door te geven. Als jonge manager had ik dat soort uitleg goed kunnen gebruiken; het had mij enorm geholpen als ik toen al had geweten hoe je mensen aanstuurt en hoe procedures en competenties werken.” De Jong liep Arjan van Dijk, directeur van Safety Delta Nederland, tegen het lijf op een bijeenkomst van de Stichting Veiligheid Voorop. Hij vertelt: “Ik vroeg Arjan hoe hij wist of de industrie behoefte heeft aan alles wat Safety Delta Nederland ontwikkelt. Daarmee doelde ik niet zozeer op de grote bedrijven, die eigen experts en afdelingen procesveiligheid hebben, maar meer op de kleine tot middelgrote bedrijven. Als je naar die bedrijven toe gaat en je spreekt ze, dan is dit nuttig voor zowel de bedrijven als Safety Delta Nederland.”

Eén dag

De Process Safety Quickscan is voornamelijk gericht op laagdrempeligheid, blijkt uit de woorden van Harkema. “Het is een kosteloze mogelijkheid voor BRZO-bedrijven om te weten wat er speelt binnen hun organisatie op het gebied van procesveiligheid. We hebben het zo makkelijk mogelijk gemaakt om mee te doen, maar ook om de resultaten praktisch toepasbaar te maken. Het is niet de zoveelste audit, met interviews en acties die je moet opvolgen. Het proces gaat als volgt: wij komen gedurende één dag langs op de locatie van het deelnemende bedrijf. Om elkaar en het bedrijf beter te leren kennen, plannen we voorafgaand aan ons bezoek een kort overleg in. Op de dag van de Quickscan nemen we in de ochtend een aantal interviews af met managers die betrokken zijn bij procesveiligheid. Die nemen niet meer dan een half uur durend kopje koffie in beslag. ‘s Middags maken wij een rondje op de site. Dat doen wij bewust dan, omdat het onze ervaring is dat er in de middag meer rust in de organisatie zit. Als wij tijdens een rondgang met operators en onderhoudspersoneel praten, controleren wij of de indrukken uit de interviews stroken met de praktijk.”

Klankborden

Na afloop krijgen bedrijven de bevindingen van de quickscan in een presentatie voorgelegd. De Jong: “Het zijn geen aanbevelingen die moeten worden opgevolgd, maar het is een terugkoppeling die wij ter informatie aanbieden. Bedrijven kunnen er hun jaarplan mee scherp stellen. Of soms horen we: ‘Dat is een interessant punt, dat gaan we opvolgen.’” Beiden benadrukken het praktische karakter van de scan. “Er komen geen ingewikkelde modellen of volwassenheidscores aan te pas. Ook is het geen gedetailleerde inspectie, zoals de overheid bijvoorbeeld doet. Onze aanpak is holistisch. We vertellen bedrijven bij voorkeur ook iets wat ze nog niet weten”, aldus Harkema en de Jong. Een ander voordeel is dat de scan een mogelijkheid tot klankborden biedt voor het management van bedrijven. “In tegenstelling tot bij grote bedrijven heeft de directeur van één bedrijfslocatie vaak niet de kans om met experts van gedachten te wisselen over procesveiligheid. Dat geeft de Process Safety Quickscan dus toegevoegde waarde. Als buitenstaander krijg je ook andere feedback dan wanneer de manager het in de eigen organisatie vraagt. ” 

Laaghangend fruit

De introductie van de Process Safety Quickscan kwam op een ongelukkig moment, net toen de coronacrisis de hele wereld in haar greep hield. “Daardoor heeft het driekwart jaar stilgelegen. Afspreken via Teams kon niet, want een fysiek bezoek met rondgang over de site is integraal onderdeel van de quickscan”, vertelt Harkema. Daar bovenop kwam dit jaar de energiecrisis, met de druk op grondstoffen en hoge energieprijzen tot gevolg. De Jong: “De hele sector is er echt door van slag. Daardoor kreeg de scan minder prioriteit. ” Het aantal uitgevoerde scans is gedurende die periode beperkt gebleven, zeggen Harkema en De Jong. “Dat terwijl het je direct voordeel oplevert als je een dag in de Process Safety Quickscan investeert. Door laaghangend fruit te plukken, zie je soms dat processen soepeler gaan lopen, met tijdswinst tot gevolg.” 

Lekkages

Op basis van de uitgevoerde quickscans en andere gesprekken met partijen kan Harkema een aantal interessante bevindingen uit de scans voorleggen. “Meerdere bedrijven hebben het risicoprofiel van hun organisatie niet voldoende in kaart gebracht. Van een engineer op de werkvloer ontvang je bijvoorbeeld een ander beeld met betrekking tot heersende toprisico’s in de organisatie dan vanuit het management.” De Jong voegt daaraan toe: “Ook zijn er bedrijven die in hun perceptie denken dat ze het goed doen op het gebied van lekkages. Maar als je het aantal lekkages afzet tegen de rest van de industrie blijkt dat ze het helemaal niet goed genoeg doen. Dat is dus een stukje benchmarking. Tegelijkertijd bevestigen wij bedrijven ook waar ze goed in zijn. Dat vinden ze meestal leuk om te horen. Wij proberen het bijvoorbeeld aan te geven als bedrijven hun procedures op orde hebben. ‘Wees er trots op!’, zeggen wij dan.” 

Benchmark

De uitgevoerde scans hebben Safety Delta Nederland een verbeterd inzicht gegeven in de kennisbehoefte van de industrie, vertelt Harkema. “Als wij zien dat er aan een bepaalde kennis behoefte is, gaan we onderzoeken hoe we die kennis kunnen vinden of ontwikkelen. Er staat nu veel informatie op de website, maar dat is nog geen kennis. Dat is het pas als je het gericht ontsluit, zodat het aansluit op de doelgroep. Dankzij de Process Safety Quickscan weten wij beter aan welke kennis behoefte is. Als we die in huis hebben, gaan we die ontsluiten en aanbieden. Bestaat die kennis nog niet, dan komt innovatie om de hoek kijken en gaat ons innovatiecentrum er waar mogelijk mee aan de slag.” In samenwerking met de Stichting Veiligheid Voorop is Safety Delta Nederland bezig met de ontwikkeling van een pilot prestatie-indicatoren, waarmee BRZO-bedrijven kunnen zien hoe veiligheidsprestaties zich verhouden tot die van de eigen sector of omgeving. Het gebruik van de Process Safety Quickscan is daarin aanvullend. Er wordt niet alleen inzicht verkregen in de aantallen incidenten, maar ook in de mogelijke oorzaken.

Kom maar op

Inmiddels zien Harkema en De Jong dat de interesse voor de quickscans weer toeneemt nu de grootste blokkade, de lockdown, voorlopig buiten zicht blijft. “De interesse is er. Voor BRZO-bedrijven is het enorm belangrijk om hun procesveiligheidmanagement op orde te hebben. Die risico’s moet je gewoon beheersen.” Hij en Harkema mikken ook op bedrijven die niet tot de olie- en gas- en chemische sector behoren. “Tot dusver hebben we voornamelijk bedrijven bezocht met een sterk chemisch karakter, maar het zou erg interessant zijn om te zien hoe bedrijven in bijvoorbeeld afvalverwerkings- of energiesector onze scans ervaren”, stelt Harkema. “Wij zijn enthousiast om bedrijven op een praktische manier te blijven helpen. Zolang bedrijven interesse hebben in onze quickscans, zullen we dit blijven doen. Wij maken graag een veiligheidsimpact, dus kom maar op!”

Nu beschikbaar: Asset Management Quickscan

Safety Delta Nederland heeft voorbereidingen getroffen voor de introductie van een Asset Management Quickscan. “We leggen nu de laatste hand aan de ontwikkeling van het concept en zijn gestart met het zoeken naar geïnteresseerde bedrijven die willen deelnemen. Asset management heeft alles met veiligheid te maken, dus een quickscan op dit onderwerp past goed bij Safety Delta Nederland”, licht Denise Harkema van Safety Delta Nederland toe. Ze wijst op de staat van verouderde installaties in de industrie die – wanneer slecht onderhouden – een veiligheidsrisico kunnen vormen. 

[/et_bloom_locked]