De mismatch op de arbeidsmarkt is een mythe!

Toen ik zo’n vijf jaar geleden aantrad als bestuurder bij VNO-NCW Rotterdam-Rijnmond kreeg ik als welkom twee opmerkingen naar mijn hoofd. De eerste ging over de mismatch tussen onderwijs en arbeidsmarkt. De stelling was: “Er is een mismatch tussen onderwijs en bedrijfsleven. Het beroepsonderwijs leidt niet (goed) genoeg op voor de arbeidsmarkt.” De achtergrond hiervan was dat het bedrijfsleven altijd ontevreden is over het onderwijs dat altijd achterhaald is en nooit voldoet aan de wensen. De tweede opmerking was eigenlijk een opdracht: “Kooren, zetten jullie eens een IT-Campus voor Rotterdam op!” Een mooi welkom en ik kon aan de slag! 

Door Ron Kooren

De afgelopen jaren heb ik mijn opdracht serieus genomen. Ten eerste ben ik gaan onderzoeken hoe het nu echt zit met de mismatch tussen onderwijs en arbeidsmarkt. De uitkomst van het onderzoek: hét bedrijfsleven bestaat niet, hét onderwijs bestaat niet en de mismatch is een mythe die we samen in stand houden. Als we kijken naar de feiten dan is Rotterdam-Rijnmond een prachtige ondernemende regio met heel veel mooie ambitieuze bedrijven en een waanzinnig bijdrage aan het Bruto Nationaal Product. Het beroepsonderwijs in Rotterdam-Rijnmond telt 100.000 (!) mbo- en hbo-studenten. Er wordt voor werkelijk alle beroepen opgeleid en volgens de OESO behoort ons beroepsonderwijs tot de top van de wereld. Voor het mbo is het daarnaast zo dat onderwijs en bedrijfsleven samen bepalen wat er in een opleiding moet zitten. Dat doen we gezamenlijk in de Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven. Hoe komt het dan dat er toch een mismatch ervaren wordt? In mijn ervaring komt dat onder andere doordat er heel veel sectoren zijn die met elkaar wedijveren om ons menselijk kapitaal. Daarnaast zijn er domweg te weinig mensen. Dat geldt zeker in een situatie van hoogconjunctuur. Dan is het letterlijk niet bij te benen. Daarbij is één van de belangrijkste redenen voor de ervaren mismatch het niet adequaat met elkaar communiceren én samenwerken tussen werkgevers en onderwijs. Er zijn veel beelden (die vaak niet op feiten gebaseerd zijn) en er wordt veel geroepen. Er is echter te weinig dialoog en concrete samenwerking. 

Wat is er nodig om de ‘match’ tussen vraag en aanbod met betrekking tot onderwijs en arbeidsmarkt te verbeteren? Allereerst een eenduidige manier om te meten hoe het staat met de arbeidsmarkt en het onderwijs. Dat hebben we met elkaar (mkb, VNO, overheid en onderwijs) gerealiseerd in Rijnmondzicht.nl. Deze monitor omvat een schat aan eenduidige informatie die zeer nuttig is voor alle partijen. Daarnaast moeten we met elkaar in gesprek. Daar werken VNO en mkb in Rotterdam-Rijnmond met onderwijs en overheid aan samen in verschillende platforms voor onderwijs en arbeidsmarkt. Bij VNO is dat het platform ‘Onderwijspower’ waar de topmensen uit verschillende sectoren proberen bij te dragen aan de match tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Bij het mkb doet de commissie arbeidsmarkt en onderwijs er alles aan om met elkaar goede afspraken te maken. Als we het willen doen slagen dan moeten werkgevers en onderwijs naar elkaar luisteren én actie ondernemen. Anticyclisch investeren in menselijk kapitaal is een vorm van asset management dat hierbij onontbeerlijk is. Kijk vooruit, onderneem, maar blijf investeren in menselijk kapitaal los van de conjunctuur. Maak afspraken met elkaar die voor de lange termijn zijn.

Dat hebben we bijvoorbeeld gedaan door met heel veel partijen de IT-Campus Rotterdam op te richten. De opdracht die ik meekreeg bij mijn start bij VNO bleek terecht te zijn. We moeten veel meer aandacht hebben voor IT-talent in deze regio, anders missen we in de nabije toekomst de boot. De IT-Campus Rotterdam is een stichting die door en met heel veel werkgevers, scholen en overheid dé markt- en kennisplaats is voor IT-talent. Met een pragmatische, enthousiaste en innovatieve aanpak dragen ze bij aan recruitment van nieuw IT-personeel, opleiden van mensen, innovatie van beroepen en het bij elkaar brengen van vraag en aanbod. Er is dus hoop… als we elkaar maar opzoeken en zakendoen om het beste personeel te zoeken, op te leiden én door te ontwikkelen.

Ron Kooren is lid van het bestuur van VNO-NCW Rotterdam Rijnmond. In het dagelijks leven is hij voorzitter van het college van bestuur van Albeda.