In de Rotterdamse haven zijn het voorbije jaar 7,3 procent meer goederen overgeslagen. Met een totaal van 468,7 miljoen ton is de overslag zo goed als op hetzelfde niveau van voor de coronacrisis. Maar door de inval van de Russen in Oekraïne doemt een volgende crisis op, die eveneens een zwaar effect op de haven van Rotterdam kan hebben.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

Acht uur werk, zo veel – of weinig – scheelt de overslag van 2021 (468,7 miljoen ton) met die van het pre-coronajaar 2019 (469,4 miljoen ton). “Op een haar na hebben wij de overslag van 2019 geëvenaard”, zegt ceo Allard Castelein van het Havenbedrijf Rotterdam. In vrijwel alle segmenten vielen forse plussen te noteren. Hij spreekt dan ook van ‘een geweldige prestatie in alle sectoren’. 

Hoge gasprijzen

De overslag van drogebulkgoederen nam in 2021 met 23,4 procent toe. Alleen de overslag van agribulk viel het voorbije jaar tegen. Er werd 16,5 procent minder van overgeslagen. Maar dit segment wordt volgens het havenbedrijf vaak bepaald door goede of slechte oogsten, met regionale prijsverschillen en handelsstromen tot gevolg. Zo was er door de hoge prijzen van soja en maïs minder aanvoer van deze producten. De grootste toename (41,7 procent) viel in de overslag van kolen te noteren. “Negentig procent van de kolen in Rotterdam wordt verder vervoerd naar Duitsland”, licht Castelein toe. Door de hoge gasprijzen zijn kolencentrales – ook in Nederland – meer gaan draaien, wat voor de forse stijging zorgde. Ook nam de vraag naar kolen toe door de aantrekkende Duitse staalindustrie. Dit zorgde ook voor een grotere toevoer (33,6 procent) van ijzererts en kolen. 

Stookolie uit Rusland

Bij nat massagoed werd een stijging van 6,6 procent gerealiseerd. De overslag van ruwe aardolie, qua tonnage met 98,2 miljoen ton de een na grootste productsoort in de Rotterdamse haven, nam met 4,9 procent toe. Hogere marges zorgden voor meer raffinage. De overslag van LNG groeide met 12,4 procent naar 7 miljoen ton, voornamelijk gedreven door de hoge gasprijzen in Europa. Het havenbedrijf zegt ook een stijging te zien in de overslag van hernieuwbare producten als biodiesel, ethanol, duurzame vliegtuigbrandstof en hernieuwbare nafta voor de chemie. De overslag van minerale olieproducten steeg met 10 procent. Vooral kwam er veel stookolie uit Rusland. In Rotterdam wordt dit als grondstof bij raffinaderijen gebruikt. Het roll-on-roll-off (RoRo)-transport is de dip te boven gekomen die aan het eind van de overgangsperiode van de Brexit optrad. De terugval is later in het jaar weer ingehaald, waardoor RoRo op hetzelfde niveau zit als van 2019 en 2020. Door de Brexit is de groei er wel uit, concludeert het Havenbedrijf Rotterdam.

Waardeketen

De zeer sterk gegroeide overslag van containers vormt voor Castelein de kers op de taart. Gemeten in TEU, de standaardmaat voor containers, nam de overslag van containers met 6,6 procent toe tot 15,3 miljoen TEU. “Niet eerder werden er zoveel containers in Rotterdam overgeslagen. En dat ondanks de verstoring in de waardeketen die zich door corona heeft voorgedaan.” De pandemie zorgde ervoor dat consumenten relatief veel geld gingen besteden aan goederen in plaats van aan vliegvakanties, horeca en theaters. Tegelijkertijd werden in China fabrieken en containerterminals stilgelegd om de virusuitbraak te bedwingen. Schepen haalden hun planning niet en containers stonden vaak langer op de terminals. Dat rederijen besloten om minder havens aan te lopen en per haven meer containers te lossen, werd ook in Rotterdam gevoeld. Tien procent minder grote containerschepen deden de haven aan, maar er werd gemiddeld twintig procent meer containers aan land gezet. Castelein ziet uitbreiding van de containerterminals op de Tweede Maasvlakte als een van de middelen om de ‘disruptie’ in het containertransport te bezweren. Volgens hem bevinden de gesprekken hierover met RWG en APMT zich in de afrondende fase.

Energiestromen

In het persbericht dat het havenbedrijf had opgesteld, de avond voordat Rusland Oekraïne aanviel, werd de verwachting uitgesproken dat de goederenoverslag dit jaar op min of meer hetzelfde niveau zal uitkomen als in 2021. Maar in de vroege ochtend van 24 februari jl. vielen Russische troepen Oekraïne binnen. Deze oorlog in Europa vormt een volgende crisis, net nadat het ergste van de coronacrisis achter de rug lijkt te zijn. “Ik kan nu nog niet zeggen wat de gevolgen zullen zijn”, stelt Castelein op 24 februari, de dag dat het havenbedrijf de jaarcijfers bekendmaakt. In de haven van Rotterdam is zo’n 13 procent van de totale lading Rusland-gerelateerd, wat neerkomt op 62 miljoen ton, goed voor een waarde van 30 miljard euro. Dit zijn vooral energiestromen: uit Rusland komt 20 procent van alle steenkool en olieproducten, 25 procent van de LNG en 30 procent van de ruwe olie. Handelssancties kunnen tot ‘knelpunten’ en prijsstijgingen leiden, verwacht Castelein. “Zeker is dat acute verstoringen altijd een probleem opleveren op het gebied van energie. Dat zal Rotterdam als energiehaven natuurlijk raken. Maar niet alleen ons, ook de hele samenleving zal er de gevolgen van ondervinden. Net zoals dat vroeger gebeurde. Ik kan mij bijvoorbeeld herinneren dat ik tijdens de oliecrisis op de snelweg heb gefietst.” 

Energietransitie op stoom

“Het afgelopen jaar is door verschillende partijen in de haven flinke vooruitgang geboekt op het gebied van de energietransitie”, zegt Allard Castelein van het Havenbedrijf Rotterdam. Hij doelt onder meer op het sluiten van definitieve gebruikerscontracten voor Porthos, de walstroominstallatie die aan het Calandkanaal is geplaatst en op Shell, dat in Pernis een biobrandstoffenfabriek bouwt. Dit jaar worden investeringsbeslissingen verwacht voor Porthos, de waterstofleiding door het havengebied en de groenewaterstoffabriek die Shell op de Maasvlakte wil bouwen. “Om al die projecten te helpen realiseren is een groene industriepolitiek nodig”, vindt Castelein. Hij stelt dat ‘een stimulerend, effectief overheidsbeleid’ nodig is, om stikstofruimte te creëren, infrastructuur aan te leggen en het slimme inzetten van heffingen, subsidies en verplichtingen voor bedrijven.

Import waterstof

Om de industrie in Rotterdam te vergroenen, zullen er grote hoeveelheden groene waterstof uit het buitenland moeten worden ingevoerd. “De Noordzee is groot genoeg voor de productie van 70 GW aan stroom. Maar voor de energietransitie is er 200 GW nodig, dus er zal zeker import nodig zijn. Groene waterstof valt op heel veel locaties te maken. Door de import te diversificeren, creëer je zekerheid”, aldus Allard Castelein van het Havenbedrijf Rotterdam Bij het havenbedrijf hanteren ze de rekensom dat met 1 miljoen ton groene waterstof gemiddeld 10 miljoen ton CO2-reductie kan worden gerealiseerd. 

[/et_bloom_locked]