But now I’m trapped, oh yeah!
Laatst stuitte ik op een scenariostudie uit 2013 waarin de transitie in de energiewereld werd geschetst tegen de achtergrond van een sterk veranderende wereld. Aardig om ruim tien jaar later te zien of we iets herkennen in de geschetste toekomstvisies. Waar het ging om de ‘trapped transition’ leek dat het geval. ‘Trapped’ doet me denken aan de song van de Jamaicaanse muzikant Jimmy Cliff die door Bruce Springsteen populair werd. Het nummer is er dus in reggae en rock. In november 1989 zongen Cliff en Springsteen het nummer samen tijdens het concert van Cliff in Asbury Park, waar Springsteen zijn carrière begon.
Tekst: Nico van Dooren
‘Trapped transition’ is de situatie waarin na een crisis de financiële, sociale, politieke of technologische capaciteit binnen een land of organisatie niet bestand is tegen onverwachte gebeurtenissen. Noodzakelijke acties worden vooruitgeschoven. Zo ontstaat een vicieuze cirkel waarin de ene crisis de andere opvolgt. Problemen lijken te moeilijk om aan te pakken en oplossingen te impopulair om te implementeren. Feitelijk bepaalt marktwerking dan welke kant het opgaat met de economie.
“De groenewaterstofmarkt zoals die er nu is, die is eigenlijk ter ziele, Sven.” Een alarmerende quote van Dyonne Rietveld van Uniper bij Sven Kockelman op Radio 1. Ze stelt het glashelder: groene waterstof is te duur dus niemand wil het nu – en als je als politiek groene waterstof wil voor het verduurzamen van de industrie, dan moet je ook de verantwoordelijkheid nemen in de startfase van die nieuwe markt. Ze slaat de spijker op z’n kop: denk aan de noodzaak van verlaging van de uitzonderlijk hoge Nederlandse aansluitkosten op het elektriciteitsnet en sturen op snelle aanleg van infrastructuur, zoals de Delta Rhine Corridor. En aan out-of-the-box maatregelen, zoals contracts for difference die een brug vormen tussen toekomstige afnemers en producenten.
Het moet een samenspel zijn van meerdere actoren. De Cluster Energie Strategie (CES) die recent het licht zag, rept ook over aanbevelingen om de energietransitie vlot te trekken. Deze derde editie brengt meer dan 300 verduurzamingsprojecten in kaart die invloed hebben op de toekomstige energievraag. Industrie, netbeheerders en overheden werkten samen aan de CES. Dat is belangrijk: we kunnen niet alles aan de marktwerking overlaten als we als samenleving echt de bocht om willen. En we moeten de uitdaging door meerdere lenzen bezien; alleen focussen op infrastructuur leidt wellicht tot de meest kostenefficiënte kabels en leidingen, maar liggen die dan waar de industrie ze nodig heeft? Een integrale visie is de sleutel, anders blijven we de bal voor ons uittrappen in plaats van te scoren. En dan keert de wal het schip. Is het al zover? ‘Are we trapped?’
We gaan natuurlijk niet somber de kerst in. Ik zie dat bedrijven blijven bewegen. Zo was ik op de feestelijke opening van batterijrecycler SK tes, die ondanks netwerkproblemen met alternatieve energie toch van start gaat. Ik zag Shell en TenneT tekenen voor een onorthodoxe oplossing om de waterstofproductie op tempo te houden. En duurzame brandstofproducent Power2X en opslagpartij Advario willen in Rotterdam starten met e-SAF. Ik blijf dus optimistisch. En zowel in de reggae- als in de rockversie eindigt het nummer Trapped met: “I know someday I’ll walk out of here again. Oh yeah!”