Volop kansen in rookgaswarmteterugwinning voor de industrie

Midden in de tuindersvelden van Nieuwerkerk aan den IJssel ontstond in 1973 een bescheiden familiebedrijf dat vanuit huis begon, maar al snel uitgroeide tot een gerenommeerde producent van industriële schoorstenen. Met nu de tweede generatie aan het roer is Bos Nieuwerkerk al vijftig jaar wereldwijd specialist op het gebied van rook- en procesgassen. Met de overname van HeatMatrix in 2022 heeft het flinke stappen gezet in het bijdragen aan de verduurzaming van de industriële sector. 

Tekst: Jeanette van Swaal

In de jaren zeventig was de omschakeling van olie- naar gasgestookte ketels. Hierdoor moesten de gemetselde schoorstenen in de tuinbouw vervangen worden voor metalen schoorstenen. “De hele familie werkte mee in het bedrijf. Mijn vader deed samen met mijn opa de productie, mijn moeder de administratie en oma paste op. Halverwege de jaren tachtig hebben we onze activiteiten uitgebreid met een engineeringstak en richten we ons naast de tuinbouw ook op de utiliteitsbouw. En weer een paar jaar later werd de industrie als afzetmarkt toegevoegd”, vertelt Martine Goedegebuure, directeur Bos Nieuwerkerk.

Compleet systeem

Schoorsteentechniek dekt bij lange na niet de lading. Bos Nieuwerkerk maakt niet alleen schoorstenen, maar doet ook het ontwerp tot en met de montage en het inregelen daarvan. Kortom, een compleet systeem operationeel maken met alle componenten die daarbij horen. “We zijn begonnen met een schoorsteen en kanalen. Gaandeweg hebben we dit uitgebreid met betrouwbare partners naar een compleet werkend systeem met ventilatoren, staalconstructies, geluiddempers, meet- en regeltechniek en funderingen. Dit gaat vanaf het punt waar de rookgassen ontstaan tot de plek waar dat het de schoorsteen uitgaat. Een compleet pakket dus.”

Een voordeel voor de opdrachtgever is dat Bos Nieuwerkerk het voorbereidend werk in haar eigen productie uitvoert. De installatie on site kan daardoor tijdens een onderhoudsstop snel en efficiënt plaatsvinden.

Martine Goedegebuure

Veiligheid en stabiliteit

Ook factoren als wind- en aardbevingsbelasting worden meegenomen in het ontwerp. “Door de verschillende windcondities heeft een schoorsteen in Limburg een andere aanpak nodig dan een schoorsteen aan de kust. En bij een schoorsteen in bijvoorbeeld Indonesië moeten we naast de daar geldende wet- en regelgeving ook rekening houden met aardbevingsfactoren.”, legt Goedegebuure uit. “In het ontwerp berekenen we de wanddikte en de trillingdemper bovenin de schoorsteen. Een ongedempte schoorsteen zonder trillingdemper kan in zijn eigen frequentie komen. Anders gezegd: een opslinger-effect. Hij krijgt vermoeiing in zijn lassen waardoor hij uiteindelijk kan omvallen. De combinatie tussen de diameter, lengte en materiaal van de schoorsteen moet dus precies afgestemd worden op de condities die gelden in die regio.”

De mooiste schoorsteen

Overal in Nederland zie je de schoorstenen van Bos Nieuwerkerk. Zelf zijn ze het meest trots op de 125 meter hoge schoorsteen van het Zutphense slibverwerkingsbedrijf GMB. Deze schoorsteen is gebouwd om de geuroverlast bij de omwonenden weg te nemen. “Geurcontour is iets waar je rekening mee moet houden bij het ontwerp van de schoorsteen. Hoe hoger de schoorsteen, hoe meer de geur verdund wordt”, legt Goedegebuure uit.

Grip op energiekosten

Door de schoorstenen van fabrieken verdwijnt veel warmte naar de buitenlucht. Zonde, want hergebruik van die warmte kan een heleboel brandstof besparen, en daarmee tonnen CO2. De warmte die via rook- of procesgassen door kanalen en de schoorsteen afgevoerd worden, kan via warmteterugwinning benut worden voor bijvoorbeeld het voorverwarmen van lucht of van vloeistoffen, zoals water.
Sinds 2022 is HeatMatrix, een bedrijf gespecialiseerd in warmteterugwinning, onder de vlag van Bos Nieuwerkerk gekomen. De zelf ontwikkelde kunststof warmtewisselaar van HeatMatrix maakt het mogelijk een significant deel van de warmte die nu verloren gaat via de rookgassen, terug te winnen. Met een dito reductie van de CO2-uitstoot. Naast de winst op milieugebied scheelt dat aanzienlijk in de energierekening. In de huidige energiemarkt is dit heel aantrekkelijk voor bedrijven.

“We werkten al een lange tijd intensief samen met HeatMatrix en door onze kennis te bundelen kunnen we een totaaloplossing aanbieden op het gebied van warmteterugwinning. Dat begint bij een analyse waarbij we warmtebronnen en warmtegebruikers in kaart brengen: de zogenaamde studie warmte-integratie. Op basis daarvan we brengen advies uit waar de restwarmte voor ingezet kan worden en geven we inzicht in de investeringskosten én terugverdientijd. Vervolgens maken we het ontwerp en voeren we het uit.”

Door de gespannen energiemarkt is er een grote vraag naar warmteterugwinning uit rookgassen. “Op dit moment voeren we een project uit voor een chemiebedrijf in Rotterdam Botlek dat metaal raffineert. Hier bouwen we een grote warmterugwinninginstallatie, compleet met staalconstructies, kanalen en kleppen.”

Nieuwe kansen voor warmtebenutting

Bos Nieuwerkerk heeft met de overname van HeatMatrix flinke stappen gezet in het verduurzamen van de industrie. “We houden de markt nauwlettend in de gaten en onderzoeken wat nog meer mogelijk is op het gebied van warmtebenutting. We blijven om ons heen kijken naar manieren om de industrie te helpen met het optimaal benutten van rookgassen”, besluit Goedegebuure.