Productie groene waterstof op de Noordzee

Op zee opgewekte elektriciteit hoeft niet per se via kabels naar land te worden gebracht, vindt Lex de Groot van Neptune Energy. Op locaties ver weg van de kust is het lonend om ter plekke groene waterstof te produceren. Vanaf bestaande platforms kan de groene waterstof via bestaande pijpleidingen naar wal worden getransporteerd. In Europoort Kringen vertelt hij over een tweetal projecten die lopen.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

Lex de Groot draait al 34 jaar mee in de olie- en gaswereld. Sinds september 2018 is hij managing director van Neptune Energy, de grootste gasproducent op het Nederlandse deel van de Noordzee. Het bedrijf beschikt over 29 platforms op zee, heeft het hoofdkantoor in Den Haag, nog een vestiging in Den Helder en ongeveer 500 mensen in dienst. Maar olie en gas is allang niet meer het enige waar Neptune Energy zich op richt. Eind 2019 maakte het bekend de productie van groene waterstof op de Noordzee te willen testen. PosHYdon is de naam van dit project, waarbij pal voor de kust van Scheveningen op het platform Q13a-A met behulp van een 1 MW electrolyser groene waterstof geproduceerd gaat worden. “Wij kijken naar systeemintegratie”, stelt De Groot. “Het is een bestaand platform waar nog altijd gas wordt gewonnen. Het idee erachter is dat het voor gebieden verder weg van de kust onnodig duur is om elektriciteit op het net aan te sluiten. Zeker als er op termijn veel gigawatt aan offshore stroom wordt geproduceerd, is dat erg complex. Het is veel beter om waterstof bij de bron te maken: ver weg op zee.”

Efficiënter

“Wij willen met de proef onderzoeken hoe de electrolyser zich op zee gedraagt. Welke materialen zijn geschikt en welke veiligheidsmaatregelen moeten worden getroffen?” De op zee geproduceerde groene waterstof zal via bestaande pijpleidingen naar land worden getransporteerd, legt hij uit. “Het hergebruik van de leidingen is tamelijk eenvoudig. Je kunt de groene waterstof bijmengen met de aardgasstroom Dat is efficiënter dan voor het transport van groene waterstof een apart systeem aan te leggen. Wij gaan een 1 MW electrolyser testen. Als je later naar meer gigawatt gaat opschalen, zouden er tientallen kabels nodig zijn om de stroom naar land te transporteren. Als je één simpele, stalen pijpleiding gebruikt voor het transport van groene waterstof, is het niet meer nodig om in al die kabels te investeren.” Voor het PosHYdon-project is een consortium opgericht, waaraan 14 partijen deelnemen. “De electrolyser gaan we eerst op land in Noord-Holland testen. Als dat werkt, wordt de electrolyser op het platform geplaatst. We zullen gedurende een jaar waterstof produceren. Naar verwachting zal dit in 2023 of in 2024 beginnen.” Bij electrolyse komt ook zuurstof vrij. Bij de proef zal worden gemonitord in hoeverre dit invloed heeft op de corrosie aan het platform.

Lex de Groot

H2opZee

Begin dit jaar maakten Neptune Energy en RWE bekend om samen een volgende stap in offshore groenewaterstofproductie te willen zetten. Beide bedrijven hebben een joint development agreement voor het project H2opZee getekend, die tot de bouw van een 300 tot 500 MW electrolyser moet leiden. De geproduceerde groene waterstof zal via een bestaande pijpleiding naar land worden getransporteerd. Deze pijpleiding heeft een capaciteit van ruim 10 gigawatt en is daarmee geschikt om nog grotere, op zee geproduceerde hoeveelheden groene waterstof te transporteren. “We hebben al lessen geleerd uit PosHYdon, die wij voor H2opZee kunnen toepassen. Bijvoorbeeld onder welke druk de waterstof in de stalen leidingen kan worden bijgemengd. We zullen nog veel meer gaan leren”, vertelt De Groot. Naast Neptune Energy en RWE zal Energiebeheer Nederland (EBN) zich waarschijnlijk ook als deelnemer aan het project voegen. Volgens De Groot is het belangrijk dat de overheid [EBN is volledig eigendom van de staat, red.] meedoet, zodat zij uit eerste hand weet wat bedrijven doen en wat zij nodig hebben. “Bij een groter project als dit zullen wij de deelnemers aan het consortium beperkt houden. Dit om ervoor te zorgen dat de neuzen dezelfde kant op staan. Daaromheen zullen wij met een kennisschil van bedrijven samenwerken.”

Eén systeem

Een belangrijk obstakel voor De Groot is wat hij ‘denken vanuit de kust’ noemt. “Wij richten ons op waterstofproductie ver weg op zee. De overheid is bezig offshore wind uit te rollen, maar denkt daarbij vanuit de kust. Die discussie moeten wij aangaan. De productie van groene waterstof op zee kannibaliseert niet met offshore wind, wat je soms wel hoort. Je bouwt één systeem, waarin de combinatie van moleculen en elektronen niet vertragend maar juist versnellend werkt.” Op minstens honderd kilometer van de kust, rekening houdend met de scheepvaart, militaire oefeningen en bestaande infrastructuur komt De Groot tot twee gebieden die voor offshore groenewaterstofproductie geschikt zijn. Hij zegt het project ‘zeer kansrijk’ te achten. “In Duitsland zijn ze er al langer mee bezig, maar daar gaat het langzamer. Men beschikt daar niet over bestaande infrastructuur, zoals wij in Nederland. Daardoor kunnen wij sneller schakelen en vooroplopen in de offshore productie van waterstof.” De Groot ziet kansen voor een waterstofnetwerk op zee, waarin Nederlandse, Duitse en Deense projecten samenwerken. “Maar laten we beginnen met één project. De verwachting is dat wij hiermee in 2029 up and running kunnen zijn.”

Nieuwe wereld

Neptune Energy kondigde in december 2020 aan een onderzoek te starten naar grootschalige CCS op de Noordzee, waarbij het ook hierbij gebruik wil maken van bestaande infrastructuur. In gebieden op zee die het exploiteert wil het jaarlijks tussen de 5 en 8 miljoen ton CO2 opslaan. “De studie loopt. Dit zal tot het eind van dit jaar duren. Daarna zullen we waarschijnlijk een vergunningaanvraag doen”, zegt De Groot, die als directeur dus zowel bij aardgas-, waterstof- als CCS-projecten is betrokken. Op de vraag bij welke hiervan zijn hart ligt, moet hij even nadenken. “Het vinden en ontwikkelen van olie en gas is fantastisch werk. Je levert ook een bijdrage aan de maatschappij. Het is wel een meer gesloten wereld en dankzij de energietransitie gaan nu deuren open. Er worden ketens gevormd met voor mij een nieuw type bedrijven. Het samenwerken met al die mensen vind ik leuk. Samen passen wij de lessen toe die wij leren en bouwen wij aan het energiesysteem van de toekomst voor Nederland.”

‘Gaswinning versterkt energietransitie’

Gaswinning op de Noordzee biedt Nederland niet alleen een aanzienlijke bron van energie, ook is de infrastructuur te hergebruiken in de energietransitie. Dit verklaart Lex de Groot van Neptune Energy.

“Jaarlijks gebruiken wij in Nederland 40 miljard kubieke meter aan aardgas. 9 miljard kubieke meter aardgas is afkomstig van de Noordzee. Dat is niet dekkend, maar wel aanzienlijk”, aldus De Groot. Hij vindt het nodig de aardgaswinning op de Noordzee op niveau te houden, door nieuwe velden te vinden en in productie te brengen. “Er is nog veel te vinden. Wat er is gevonden wacht de laatste jaren op een vergunning, vooral dichtbij de grens met Duitsland. De laatste jaren was er weinig steun voor het kleineveldenbeleid, zoals dit wordt genoemd. De tragische gebeurtenissen in Oekraïne hebben dit veranderd. Voor Nederland is het nuttig als de gasproductie onder eigen controle, op de schoonst mogelijke wijze, plaatsvindt. Bovendien plukken wij als Nederland daar de financiële baten van. Ook voor de energietransitie is het zinvol de gaswinning aan de gang te houden. Je kunt infrastructuur hergebruiken voor zowel aardgas als waterstof en zo de kosten delen. Zie het als een mutual benefit.”

[/et_bloom_locked]