Het goede nieuws is dat het gebruik van private 5G-netwerken fabrieken, warehouses en andere bedrijven kan helpen om innovatie toe te passen en bedrijfsprocessen efficiënter te maken. Maar er is ook een keerzijde van de medaille: zoals het er nu naar uitziet, is er in Nederland te weinig ruimte voor bedrijven om hierop in te haken. Koen Mioulet, bestuurslid van belangenorganisatie Euwena, geeft een toelichting.

[ihc-hide-content ihc_mb_type=”show” ihc_mb_who=”2,4″ ihc_mb_template=”3″ ]

“Net zoals een telecombedrijf als Vodafone een eigen 5G-netwerk heeft, kunnen bedrijven op hun eigen terrein er ook een realiseren. Inclusief een basisstation (de ‘mast’), switch en centrale eenheid, net zoals Vodafone heeft staan. Maar dan kleiner, en heel belangrijk: betaalbaar. Een privaat 5G-netwerk is helemaal niet duur; denk aan de orde van grootte van enkele tienduizenden euro’s”, legt Koen Mioulet uit. Hij heeft een consultancybureau waarmee hij bedrijven adviseert op het gebied van private draadloze netwerken. Een eigen, privaat 5G-netwerk biedt bedrijven een keur aan mogelijkheden, schetst hij. “Je kunt het netwerk naar behoefte laten fungeren. Bij de containerterminal van ECT in Rotterdam worden er bijvoorbeeld onbemande kranen mee bestuurd. Dan wil je zeker weten dat het signaal aankomt, anders komt de kraan stil te staan. Een mobiele operator kan niet garanderen dat er te veel tijdsvertragingen zullen optreden. Hij moet immers met zijn netwerk al die miljoenen consumenten bedienen en kan daarom moeilijk ook nog prestatiegaranties aan bedrijven geven.”

Zelf inrichten

In de procesindustrie, de maakindustrie en bij containerterminals wordt al veel van 5G-netwerken gebruikgemaakt. “Ook warehouses zijn dankbare toepassingen, waar onbemande voertuigen rondrijden die bestellingen oppikken. Of denk aan het toepassen van augmented reality. Op de werkvloer in een fabriek richt een maintenance technician zijn telefoon op een turbine, waarna allerlei relevante informatie over dat onderdeel op het scherm verschijnt. Dit soort toepassingen verhoogt de efficiency. En zoals ik net al aangaf, kan je de prestaties van je eigen 5G-netwerk zelf inrichten. Het zijn jouw radio base stations, jouw core en jouw switch. Samen met de leverancier kun je de nauwkeurigheid van de toepassingen instellen. Een sensor in een fabriek die de temperatuur of druk registreert, hoeft dit misschien maar – bijvoorbeeld – elke minuut te doen. Een kraan bij een containerterminal mag echter geen seconde stilstaan.” Private 5G-netwerken gedijen in wat Mioulet mooie afgebakende omgevingen noemt. Hij vertelt dat alle autofabrikanten in Duitsland er al mee werken.

Twee doelen

Ook in havens en bij vliegvelden heeft men het gebruik van private 5G-netwerken ontdekt. Mioulet toont een kaartje van Noordwest-Europa, waarop een twintigtal 5G-projecten is te zien. “Luchthavens en havens zijn zeer geschikte locaties voor het gebruik van private 5G-netwerken. Dit omdat de kosten van communicatie er hoog zijn. Met het besturen van een kraan en het tijdig lossen van een schip zijn miljoenen gemoeid. Een investering in 5G helemaal specifiek voor jouw bedrijf verdien je dan relatief snel terug.” Mioulet is bestuurslid en een van de oprichters van de Europese belangenvereniging Euwena, die zich inzet voor het breed gebruik van private 5G-netwerken. De organisatie streeft twee doelen na, legt Mioulet uit: “Ten eerste is er spectrum voor private netwerken nodig, oftewel frequenties. In sommige landen zijn die er niet, in sommige landen wel. Dat is een zorg, want voor het pan-Europese gebruik van 5G-netwerken voor bedrijven moet dit in alle industriële landen beschikbaar zijn. Daarnaast is het spectrum in veel landen verschillend. Het schiet voor een leverancier van 5G-apparatuur niet op als het spectrum waarop zijn apparatuur moet werken in veel landen verschillend is. Wij streven naar harmonisering en uniformering van het spectrum in Europa. Anders ontstaat er een gefragmenteerd ecosysteem met te kleine markten voor leveranciers.”

Bufferbanden

Nederland is in Europa een buitenbeentje, met zijn keuze voor twee stukjes spectrum van 50 megahertz elk. “Een gotspe”, noemt Mioulet deze volgens hem rare keuze. “Duitsland heeft al jaren privaat spectrum van tussen de 3.700 en 3.800 gigahertz. Net als Zweden en Denemarken hebben zij daar technisch goede redenen voor. Nederland daarentegen kiest voor twee stukjes van 50 megahertz boven- en onderaan de 5G-band. Niemand doet dat! Dat komt onder meer doordat al zo’n twintig jaar geleden aan het satellietgrondstation in Burum 80 megahertz van dit spectrum is toegezegd. Dit station is een wereldwijde nooddienst voor schepen op zee. Nu blijkt echter jaren later dat dit een internationaal gestandaardiseerd spectrum voor 5G is geworden. Dat station zit daardoor nu in de weg en de overheid heeft dus een probleem, wat ik begrijp. Met het station is inmiddels overeengekomen dat het naar het buitenland verhuist, maar het wil daarvoor niet betalen en geeft het spectrum pas vrij als de nieuwe locatie up and running is.” Hiernaast geldt dat een stukje van 50 megahertz in de praktijk minder groot uitvalt omdat er op de flank ervan bufferbanden voor de buren moeten worden gereserveerd. “Een radio voor de onderste 50 megahertz van privaat 5G stopt niet met uitzenden op exact 3.450 gigahertz, maar ‘lekt’ signaal tot bijvoorbeeld 3.460 gigahertz. Om storing te vermijden, is het mogelijk dat wel 20 van de 50 megahertz afgaat. Twee blokjes van 50 megahertz hebben vier ‘flanken’, terwijl een blokje van 100 megahertz er maar twee heeft. Je moet er dus rekening mee houden dat je een deel van het spectrum niet kunt gebruiken.”

Snel vol

Mioulet verwacht dat gebruikers en leveranciers voornamelijk interesse zullen hebben in het stukje van 50 megahertz aan het bovenste deel van de 5G-band. “Dat is ook moeilijk te coördineren met het Duitse spectrum, dat zich in het bovenste deel bevindt. Dat is dus niet handig. Gebruikers van private 5G-netwerken in de onderste helft van de 5G-band lopen daardoor grote kans op matig bruikbaar spectrum of duurdere apparatuur. Ik voorzie dat bedrijven gaan jagen op spectrum in het bovenste deel van de 5G-band.” Mioulet was onlangs bij een bijeenkomst voor petrochemische bedrijven in de Botlek. “Al die bedrijven zijn dicht bij elkaar gevestigd en willen allemaal in het bovenste deel van de 5G-band. Die zal dus snel vol raken. Ook het Havenbedrijf Rotterdam voorziet schaarste, niet alleen in de Botlek maar ook op de Maasvlakte. We gaan op dichtbevolkte bedrijventerreinen spectrum tekortkomen.”

Rechtszaak

“Schiphol en het Havenbedrijf Rotterdam hechten aan een goede optie voor mobiele innovatie. Dit was de reden om het ministerie van Economische Zaken en Klimaat voor de rechter te dagen. “Zij vinden dat hen mogelijkheden op innovatie worden onthouden. De overheid zet ons op achterstand, zeggen zij, terwijl havens en luchthavens in het buitenland wel volop met private 5G-netwerken aan de slag kunnen. Het besluit staat nu in het Nationaal Frequentieplan, dat op het punt staat om te worden goedgekeurd. Het havenbedrijf en Schiphol vragen om dit besluit op te schorten, want als het eenmaal wet is, is het onherroepelijk. Als de rechter hier in meegaat, heeft dat wel serieuze consequenties voor andere gebruikers van het spectrum. De veiling van mobiele operators zal op de lange baan worden geschoven. Niet iedereen zal daar blij mee zijn, maar zo werkt belangenbehartiging nu eenmaal.”

[/et_bloom_locked]