‘Wij hebben geen klanten, wij hebben partners’

In de chemie en de voedingsindustrie ligt altijd explosiegevaar op de loer. De bekende driehoek van zuurstof, een ontstekingsbron en een explosief mengsel van gassen of stof, het kan desastreus uitpakken. 

Tekst: Peter Otte

BARTEC uit Ridderkerk voorkomt de gevolgen van explosies in de industrie al jaren. Door schakelkasten te bouwen. Stevige dikwandige aluminium of RVS-kasten, gemaakt van een speciale legering. Daarin wordt meestal standaard schakelmateriaal gebouwd om in fabrieken machines te bedienen. De bedienings- en signaleringselementen en eventuele meters of displays komen in de deksel van de schakelkast en de deksel wordt drukvast gesloten met vele bouten. Áls er zich een gas ophoopt in de kast en er op dat moment een vonk van een schakelaar een explosie zou veroorzaken, blijft deze explosie in de kast zelf. Deze kan daar buiten geen eventuele ramp veroorzaken. 

Karel Neleman, technisch manager bij BARTEC: “Vergelijk het met een olifant die je in een veel te kleine schakelkast hebt gestopt. Die wil eruit, linksom of rechtsom. Onze kasten moeten een druk van circa 6 bar kunnen doorstaan en zijn getest op 10 bar. Bij een explosie in de kast komt die druk ook vrij, vaak met een steekvlam. De kasten zijn zo bedacht, dat die vlam en de druk er door de ruimtes tussen de bouten uit kan. Maar omdat de spleetwijdte minder dan millimeterwerk is, dooft de vlam onmiddellijk in de omringende atmosfeer.”

Karel Neleman

Normen

Door de explosieveilige kasten van BARTEC staat de fabriek zelf er na de (interne) explosie de volgende dag gewoon nog. Een elektricien moet alleen wel wat schakelmateriaal vervangen in de kast, of wellicht wordt de gehele schakelkast vervangen. Maar de productie kan door.

Adjunct-directeur Roel van der Jagt: “Europa schrijft minimumeisen voor explosieveiligheid voor, ATEX-richtlijnen, dat komt van het Franse ATmosphères EXplosibles. Onze Karel Neleman zit in veel (internationale) commissies die de regels updaten en vaststellen. Wij weten dus uit de eerste hand wat er speelt en wat er gaat veranderen in de explosieveiligheidsregelgeving. En dus voldoen onze schakelkasten altijd aan de laatste normen.”

Toch trekt BARTEC die superveilige schakelkasten niet zomaar uit het voorraadrek. Van der Jagt: “Nee, wij hebben geen klanten die standaard schakelkasten bij ons kopen. Die zijn er namelijk niet. Wij hebben partners, waarmee we inventariseren wat ze precies nodig hebben. Samen. En dan maken wij dat. Op maat en uniek.”

In vergelijking tot de concurrentie heeft BARTEC volgens Van der Jagt door dat maatwerk een bijzondere positie: “Ja, wij beheersen het gehele traject van A tot Z. Van ontwerp tot levering. Wij zijn techneuten die zich inleven in wat onze klanten (partners) willen hebben en maken dan de best mogelijke betaalbare oplossing.”

Roel van der Jagt

Innovaties

Wie door de montagehal in Ridderkerk rondloopt ziet dat ook meteen. Geen kast lijkt op de andere. Overal andere schakelaars, diverse fabricaten, schakelmateriaal en diverse soorten meters en displays van allerlei formaten. En dit allemaal volgens tekening en op een eigen unieke plek, zoals besteld door de ‘partner’.

Karel Neleman: “Ook dat gaat in overleg, want wij kennen de kasten en weten dus hoeveel afstand er minimaal tussen de te boren gaten moet zitten, om de stevigheid geen geweld aan te doen. Bij een explosie in de kast moet ook de ruimte tussen de gaten de kracht ervan kunnen weerstaan.”

Elders in de montagehal laat Roel van der Jagt de door BARTEC ontwikkelde explosieveilige schakelaars en signaleringslampen zien. “Voor de beperkte ruimte. Niet overal past een kast met ingebouwd standaard schakelmateriaal. Dan kan de kast kleiner uitpakken of zelfs vervallen en is de schakelaar of de lamp zelf explosieveilig.”

Omdat ook bij BARTEC de tijd niet stilstaat wordt al vooruitgelopen op een toekomst met minder fossiele brandstoffen en dus mogelijk minder behoefte aan explosieveilige kasten in de petrochemie. Van der Jagt: “Zeker, we werken aan innovaties, bijvoorbeeld op het gebied van heat tracing. Dat zijn verwarmingskabels. In combinatie met deze kabels leveren wij ook al ‘corrosion under isolation’ (CUI)-sensoren. Als er ergens door corrosie een lekkage in een pijpleiding optreedt moet nu een heel stuk worden afgezocht wat hoge kosten met zich meebrengt qua arbeid en het gebruik van onder andere dure stellages om de isolatie te verwijderen voor inspectie. Met deze CUI-sensoren hoeft dat niet meer. Dan vertellen de sensoren vroegtijdig waar het probleem zit en is het vrijmaken van dat stukje genoeg. Scheelt veel werk, en dus tijd en geld.”

Een andere ‘innovatie’ is een uitbreiding van het klanten- of partnerbestand naar de recycling. Afval bestaat tegenwoordig niet meer. Het is grondstof voor nieuwe producten. Maar in die -sterk groeiende- industrie is er ook explosiegevaar door stof of gassen. En dus moet ook daar aan de ATEX-richtlijnen worden voldaan. Werk aan de winkel voor BARTEC.

Wat is ATEX?

Het begrip ATEX is de afkorting van het Franse ATmosphères EXplosibles en behelst regels voor de explosieveiligheid binnen bedrijven en instellingen. Binnen de Europese Unie zijn er twee ATEX-richtlijnen opgesteld die in Nederland in de Warenwet en de ARBO-wet zijn verankerd. De ene richtlijn bepaalt aan welke eisen apparatuur en producten moeten voldoen. En de andere omschrijft de regels waaronder werknemers veilig moeten kunnen werken in explosiegevaarlijke omgevingen.