Verbod op fluorhoudend blusschuim komt eraan

Per 1 oktober 2021 wordt een nieuwe wet van kracht die het gebruik van fluorhoudend blusschuim aan banden legt. Waarschijnlijk volgt hierop een overgangsperiode van vijf jaar, verwacht Hans Huizinga van Kenbri Fire Fighting. “Dit verbod gaat een serieuze impact hebben. Bedrijven moeten zich goed realiseren dat fluorhoudend blusschuim niet één op één door fluorvrij blusschuim valt te vervangen.”

“In de jaren zeventig en tachtig werden blusschuimconcentraten in een chemisch proces gemaakt”, schetst Huizinga het historisch perspectief. “Allerlei synthetische stoffen werden bij elkaar gemengd. Daarmee viel een goed concentraat te maken, dat bestand is tegen veel chemicaliën en hoge temperaturen. Ook had je er vrij weinig van nodig om er een adequate blussing mee te doen.” Het probleem is alleen, zegt hij, dat in die tijd volop fluorcomponenten uit de PFAS-groep (poly- en perfluoralkylstoffen) aan blusschuimconcentraat werden toegevoegd. In de jaren ‘90, begin 2000, ontstonden er alleen toenemende zorgen over het effect van deze stoffen op het menselijk lichaam. “Er kwam steeds meer bewijs dat deze stoffen zich ophopen in het lichaam, met alle gevolgen van dien.”

Overstap

In 2009 werd een verbod op de productie en het gebruik van PFOS (perfluoroctaansulfonzuur) in blusschuim uitgevaardigd, gevolgd door een verbod op het gebruik ervan in 2011. Huizinga: “Schuimproducenten zagen zich genoodzaakt over te stappen naar een andere grondstof, PFOA (perfluoroctaanzuur). Dit fluorhoudende middel wordt niet alleen in blusschuim, maar ook in fastfoodverpakkingen en anti-aanbaklagen gebruikt. Maar dat middel is sinds juli vorig jaar ook verboden voor gebruik in het productieproces. Verschillende fabrikanten – waaronder onze leveranciers – wisten dat dit verbod eraan zat te komen en hebben al eerder de overstap gemaakt naar andere fluorcomponenten, zoals perfluorhexaanzuur. Maar ook hiervan begint het besef te komen dat dit negatieve effecten op de gezondheid kan hebben.”

Transitieperiode

Per 1 oktober 2021 wordt een nieuwe wet van kracht die het gebruik van fluor in blusschuim aan banden legt. “De verwachting is dat er een transitieperiode van vijf jaar volgt. Dit houdt in dat bedrijven waarschijnlijk vanaf 1 oktober 2026 geen fluorvrij schuim meer op hun terrein mogen hebben staan.” Er zijn alternatieven voorhanden, zegt Huizinga. “Verschillende fabrikanten zijn al tien jaar bezig een gedegen vervanger te vinden voor de fluorcomponent. Een aantal is daar in geslaagd, zoals onze leveranciers Angus en Fomtec. Beide hebben een fluorvrij schuim op de markt gebracht. Dit is echter ábsoluut geen één-op-één vervanger. Mogelijk moeten er meerdere aanpassingen aan het systeem worden gedaan. Zo heeft fluorvrij schuim een andere viscositeit dan fluorhoudend schuim. Meestal wordt fluorhoudend concentraat op een mengpercentage van zo’n drie procent aan het water toegevoegd. Dat gaat heel nauwkeurig, door een gekalibreerd gaatje, waarbij met een bepaalde druk en flow schuim in het water wordt gemengd. Als het fluorvrije schuim dikker is, moet je dus iets met dat gaatje doen.”

Geen gemakkelijke overstap

Daarnaast is de werking van fluorvrij blusschuim wezenlijk anders. “Fluor zorgt voor een dun waterfilmlaagje over het brandende oppervlak. Het maakt dat laagje stabiel, bestand tegen hitte en zorgt ervoor dat het makkelijk uitloopt. En in fluorvrij schuim, je raadt het al, ben je dat laagje kwijt. Het blusschuim moet dus op een andere manier op het brandende oppervlak worden aangebracht. Daarbij komt nog dat je het mengsel op een andere manier moet verschuimen. Het is dus zeker niet zo dat je even duizend liter fluorhoudend schuim gaat vervangen voor duizend liter fluorvrij schuim. Dit gaat wel een dingetje worden voor de industrie. Het is niet zomaar een overstap.” Huizinga hoort soms van bedrijven die het fluorhoudende blusmiddel wel ‘gewoon’ hebben vervangen door fluorvrij, en dan kan het fout gaan. “Het fluorvrije concentraat is dikker en kan je simpelweg niet op dezelfde manier bijmengen. Zo kan je het bevoegd gezag niet aantonen dat je bluswatersysteem werkt, en dan word je vergunning ingetrokken. Dan mag je niet meer produceren of opslaan, wat een stuk duurder is dan voor een verstandige oplossing te kiezen.”

In oktober 2026 fluorvrij

Kenbri kan hierbij het gehele totaalpakket aan ontzorging bieden, geeft Huizinga aan. “We maken een compleet plan van aanpak, dat begint bij het opstellen van scenario’s, het bepalen van de kwaliteit tot eventueel het uitvoeren van geaccrediteerde testen met fluorvrij blusschuim. Dit is een verplichting naar het bevoegd gezag toe. Er vinden nog wel onderzoeken plaats naar de eigenschappen en gedragingen van nieuwe blusschuimen, maar daar zitten we bovenop. Ook als lid van JOIFF, een begrip in de wereld van emergency services management in voornamelijk de high hazard industry, zijn we altijd op de hoogte van de meest recente ontwikkelingen.” Verschillende grote spelers nemen op dit moment hun maatregelen, ziet Huizinga. “De aanschaf van fluorvrij schuim is nu een verstandige investering, want fluorhoudend moet worden vervangen. Bedrijven hoeven zich niet meer af te vragen óf ze moeten overstappen, want die stip op de horizon is gezet op 1 oktober 2026.”

Hans Huizinga