In drie stappen naar procesveiligheid 

De Nederlandse (petro)chemische industrie moet in 2030 de veiligste ter wereld zijn, luidt de ambitie van de Safety Delta Nederland (SDN). Dit samenwerkingsverband tussen industrie, wetenschapsinstellingen en overheid stelt kennis gratis beschikbaar om veiligheid te verbeteren en nodigt bedrijven uit om mee te doen aan projecten.

Tekst: Ellen Weber

De Safety Delta Nederland (SDN) is een samenwerkingsverband tussen de overheid, de Nederlandse (petro)chemische industrie en wetenschapsinstellingen. “De ambitie is groot”, zegt programmadirecteur Arjan van Dijk. “De Nederlandse (petro)chemische industrie moet in 2030 de veiligste ter wereld zijn, en daarmee willen we een internationaal gewaardeerde toppositie verwerven op het terrein van ontwikkeling en implementatie van veiligheidsconcepten, met betrekking tot het omgaan met gevaarlijke stoffen.”

Eind 2020 startte het programma, dat een looptijd heeft van vier jaar. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, brancheorganisaties en een twintigtal koploperbedrijven dragen bij in geld en in uren om studies uit te voeren die de (proces)veiligheid van Brzo-bedrijven vergroten. Innovatieteams brengen in kaart waar uitdagingen zitten, wat bijvoorbeeld nieuwe risico’s zijn nu bedrijven aan de slag gaan met de energietransitie en het circulair inzetten van grondstoffen. Van Dijk: “Ook wordt AI steeds vaker gebruikt. Hoe kunnen we ChatGTP-technieken slim inzetten? Hoe bepalen we verhoogde risico’s sneller en slimmer? Maar ook, hoe voorkomen we dat via onze gekoppelde IT-systemen kwaadwillenden binnensluipen? Cybersecurity wordt steeds belangrijker.”

Hogere eisen vanuit omgeving

Programmadirecteur Van Dijk ziet de SDN als makelaar: het brengt kennis en partijen bij elkaar. “Industrie, wetenschap en overheid hebben daarbij een gezamenlijk beeld van hoe veilig het werkelijk is en welke prioriteiten er zijn om verder te verbeteren. Nederland telt iets meer dan vierhonderd Brzo-bedrijven. De veiligheidsprestaties zijn stabiel, maar zouden eigenlijk beter moeten. Nog steeds vinden er jaarlijks enkele zware incidenten plaats. Elk incident is er één te veel. Daarom willen we dat de (proces)veiligheid verbetert. Zeker nu omwonenden, werknemers en politici steeds hogere eisen stellen aan de leefomgeving.” 

Het kan nóg veiliger

‘Compliant, en dus veilig?’ luidt het thema van het jaarcongres over industriële veiligheid. Van Dijk vindt het onvoldoende om alleen compliant te zijn, want dan voldoe je enkel aan de wetgeving. Liever maakt hij extra stappen door te kijken hoe het nóg veiliger kan. “Bovenwettelijk, dat zal wel extra geld kosten, denken bedrijven al gauw. Maar het werkt op meerdere fronten door als je laat zien dat je je extra inzet. Medewerkers en omwonenden voelen zich veiliger, en aandeelhouders zien een hogere efficiency en betrouwbaarheid van de bedrijfsactiviteiten.” In het ideale geval hebben alle belanghebbenden het gevoel dat de bedrijfsactiviteiten geen negatieve invloed hebben op omwonenden, medewerkers en klanten. Veiligheid is een onderwerp waar niet alleen HSE-managers, maar juist ook de top van het bedrijf mee bezig hoort te zijn. “Het is een essentieel onderdeel van de bedrijfsvoering, zoals winstgevendheid dat ook is.” 

Transparant over risico’s

De Omgevingswet die per 1 januari 2024 ingaat, stelt dat participatie belangrijk is. Bij elk project moet je belanghebbenden vanaf het begin meenemen. Dat vergt dat je zaken intern op orde hebt. Daarnaast stelt de wet dat je een zorgplicht hebt. Bedrijven moeten transparant zijn over de uitstoot van gevaarlijke stoffen. Bedrijven moeten veel meer laten zien dat ze de risico’s kennen, dat ze de risico’s beheersen en bewijzen dat ze de risico’s beheersen. En als er dan toch iets misgaat, snel corrigeren en daarover open zijn. 

Drie zaken die je als medewerker van een Brzo-bedrijf kunt doen:

1. Aanmelden en benchmarken. Kijk op de website Safetydelta.nl en meld je vrijblijvend aan om op de hoogte te blijven van kennis en innovaties in veiligheid. Vergelijk de veiligheidsprestaties van jouw organisatie met die van anderen in de sector via de datamonitor. Krijg hiermee inzicht in jouw verbetermogelijkheden op het gebied van (proces)veiligheid en risicobeheersing. 
2. Maak gebruik van het SDN Kennisportaal en de SDN Academy. Haal voordeel uit het online Kennisportaal met bewezen verbetermethoden en gereedschappen om veiligheidsprestaties te verbeteren. Leer meer om je veiligheidssysteem te versterken en verbeteringen te implementeren met de tools en de modules uit de Academy. Van Dijk: “Kijk eens naar de handreiking over de transitie naar PFAS-vrij blusschuim. En laat ons weten aan welke kennis je nog meer behoefte hebt, zodat wij daarop kunnen inspelen.”
3. Neem deel aan SDN Kennisnetwerken en SDN Projecten. Neem deel in de SDN Kennisnetwerken om te leren van experts, ervaringen te delen met andere bedrijven en nieuwe trends in de sector te ontdekken. Draag bij aan projecten door je kennis te delen en te ontwikkelen, waardoor je niet alleen andere organisaties helpt maar ook jezelf verbetert. Werk samen met leden, partners en onderzoekers en ontwikkel nieuwe methoden en oplossingen voor specifieke veiligheidsuitdagingen. Van Dijk: “Meedoen is heus niet alleen voorbehouden aan grote bedrijven. Ook kleinere mkb-bedrijven doen mee.”