CINI-handboek

Dé leidraad voor ontwerp en onderhoud van isolatie

Grootverbruikers van energie zijn vanaf december dit jaar verplicht hun energiesystemen aan een audit te onderwerpen. Belangrijke punten daarbij zijn de rapportage van de huidige toestand én de uitwerking van een plan van aanpak om de efficiëntie te verbeteren. Isolatie is een belangrijk onderdeel van zo’n Energy Efficiency Directive-audit (EED). Het handboek van de Commissie Isolatie Nederlandse Industrie (CINI) is een belangrijke leidraad bij het ontwerp, maar ook voor het onderhoud van de isolatie. CINI-voorzitter Gino De Landtsheer: “Wie met industriële isolatie werkt, kan om kwaliteit te leveren én discussies te vermijden niet om ons handboek heen.”

Tekst: Mario van Vliet

In 1989 zag de eerste versie van het CINI-handboek het levenslicht; vele honderden pagina’s met informatie over isolatie van industriële installaties in bijvoorbeeld de procesindustrie (raffinaderij, petrochemie en tankopslag). Met het handboek kunnen ingenieursbureaus, installateurs en inspectieafdelingen isolatie ontwerpen en berekenen, installeren en inspecteren, en dit volgens duidelijk vastgelegde regels en voorschriften.

Het handboek wordt dan ook wereldwijd toegepast, vertelt Gino De Landtsheer, senior group expert Piping & Valves bij Borealis (leverancier van geavanceerde en duurzame polyolefinenoplossingen) en voorzitter van de stichting CINI. Dat het CINI-handboek wereldwijd gebruikt wordt komt vooral doordat het – vergeleken met andere standaarden en richtlijnen – zo gedetailleerd is, en opgesteld door experts met praktische ervaring op het gebied van industriële isolatie, aldus De Landtsheer.

Gino De Landtsheer

Het CINI-handboek wordt jaarlijks geüpdatet. Hiervoor wordt gebruikgemaakt van specialistengroepen (commissies) die ieder op hun gebied actuele informatie leveren. Bovendien wordt momenteel gewerkt aan een update van de huidige calculatietool.

Betrouwbaar, actueel, onafhankelijk

Isolatiesystemen die op een juiste manier geïnstalleerd zijn en onderhouden worden, voorkomen problemen. Daarnaast zijn kosten beter onder controle te houden. Niet alleen door een betere energie-efficiëntie, maar ook door een beter controleerbaar verouderingsproces.

Hierbij zijn doorgedreven inspecties en onderhoud van de isolatiesystemen van cruciaal belang. Ze zijn de logische stap na de zeer belangrijke eerste stap: correcte kwaliteitsborging tijdens de installatie en bij gereedmelding van de isolatiewerken.

De Landtsheer: “Een slechte installatie en het niet uitvoeren van inspecties en onderhoud van isolatiesystemen zullen op termijn leiden tot corrosie, en dus in het ergste geval falen van leidingen en apparaten, waarbij lekkage maar ook breuken kunnen optreden…”

Het ontwikkelen, calculeren en installeren van isolatie van nieuwe industriële installaties is dus vakwerk, net als het controleren, verbeteren en onderhouden van bestaande isolatietoepassingen. 

Het handboek is daarbij een betrouwbare en actuele kennisbron. CINI is onafhankelijk. In het handboek worden geen materiaalleveranciers benoemd, zodat de keuzevrijheid blijft (met een minimale normeis). Voor wie de kennis in het handboek te complex is, organiseert CINI trainingen met de eigen CINI Academy. “Die trainingen zijn intensief. Ze openen vaak de ogen van de deelnemers.”

Rekentool voor isolatie

Naast het handboek en de bijhorende trainingen heeft CINI een eigen rekentool voor isolatie: CINICALC. Met de tool kunnen ingenieursbureaus, applicateurs en eindgebruikers onder meer de economische isolatiedikten, de energieverliezen en de impact in CO2 berekenen; “CINICALC kan dus ook inzicht geven in onder meer de terugverdientijd van isolatie.”

Op regelmatige basis wordt de rekentool verbeterd en uitgebreid. De tool helpt de gebruiker door de invoerregels met verklarende teksten; uitgebreide digitale helpfiles en presentaties, die standaard worden meegeleverd. 

Alle CINICALC- berekeningen zijn gebaseerd op internationale normen, zoals ISO 12241 voor de berekening van de isolatiedikte en ISO 23993 voor de conversiefactor. Voor het bepalen van de mate van afkoeling door convectie kan de gebruiker per berekening kiezen tussen de ISO-norm en de Duitse richtlijn VDI.

Momenteel werkt CINI hard aan een nieuwe versie van de rekentool. Wanneer deze gereed is, is nog niet duidelijk maar niet eerder dan eind dit jaar. In de gegevensdatabase van de tool staan de up-to-date specificaties van isolatiematerialen. De berekeningen zijn daardoor realistisch en direct bruikbaar voor het ontwikkelen van een isolatieconcept. “CINICALC is het enige softwarepakket dat uniform werkt, en dat een bedrijf klaar maakt voor nieuwe overheidseisen.”

EED-audit ‘energiebesparingsplicht’

De overheid wordt een steeds belangrijkere stakeholder als het gaat om isolatie, aldus De Landtsheer: “Het zijn nieuwe tijden. De overheid eist dat industriële bedrijven zich steeds meer inzetten om energiebesparend en milieuvriendelijk te werken, bijvoorbeeld als het gaat om CO2- en stikstofuitstoot. Terwijl veel bestaande installaties zijn ontwikkeld met als uitgangspunten: kwaliteit en performance.”

Zo zijn grootverbruikers van energie vanaf 2023 verplicht om vierjaarlijks te rapporteren op basis van de ‘onderzoeks- en informatieplicht energiebesparing’, in het algemeen de ‘energiebesparingsplicht’ genoemd. De Landtsheer: “Door een audit kan een onderneming dus het eigen isolatieconcept tegen het licht houden: op welke manier kan de isolatie verbeterd worden, welk effect hebben die verbeteringen op de performance van de installatie en met welke economische impact? Met het CINI-handboek kunnen ondernemingen daar concreet mee aan de slag.”