‘Dagelijks inzetten voor veiligheid en bedrijfscontinuïteit’

De industrie heeft veiligheid nadrukkelijk in beeld, toch zijn er nog incidenten die tot letsel leiden. “Het belang van veiligheid en aandacht daarvoor kan niet worden overschat”, zegt Jurriaan Steenaert, managing consultant bij Falck Fire Services.

Tekst: Mels Dees

Op elke site, op elk tankschip staat ‘safety first’ en we doen allemaal bij het bezoek aan een terminal een korte security training. Veel medewerkers vinden dat ze heel veilig bezig zijn.

“Je hebt gelijk, men besteedt er tijd en geld aan, en soms zijn alle regels vervelend. Maar ze zijn er niet voor niets. Het grootste probleem is dat er een wereld is buiten de lijst aan maatregelen die men in veiligheidsdocumenten vastlegt. Het gaat erom dat er naar gehandeld wordt. En meer nog: dat bedrijven zich bewust zijn van de risico’s die bestaan.”

Moeten we Falck daarbij zien als idealist?

“Tot op zekere hoogte. Falck is een bedrijf dat inmiddels meer dan een eeuw bestaat en dat veiligheid in de haarvaten heeft. Onze missie is de wereld elke dag een beetje veiliger te maken. Dus los nog van de diensten die we leveren, zit deze onderliggende boodschap wel in het dna van ons bedrijf. In de praktijk vertaalt Falck die missie door zich dagelijks in te zetten voor veiligheid en bedrijfscontinuïteit.”

Jurriaan Steenaert

Voor de duidelijkheid: we hebben het niet over de jaarlijkse alarmoefening.

“Die oefening is natuurlijk belangrijk, en die moeten bedrijven vooral blijven uitvoeren. Zo test je of mensen doen wat je met elkaar hebt bedacht. En dat vraagt een bepaalde regelmaat in handelen. Daarvoor is de oefening nuttig, want als sprake is van een incident moeten mensen weten wat te doen. 

Alleen is dit niet voldoende als het echt een groot ongeval wordt. Denk maar aan een grootschalige emissie van een toxische stof, of een tank die in brand vliegt. Dan komt de gezamenlijke brandweer en die pakt het incident op. Maar dat incident veroorzaakt ook directe schade binnen het bedrijf. Het legt processen stil, het doet wellicht iets met de supply chain, er is imagoschade. Dus er komt een heel traject omheen.”

Daar komt Falck in beeld. Wat is jullie rol?

“We nemen het management van een productiesite bijvoorbeeld een keer door verschillende scenario’s mee. En reiken hen een aantal tools aan die helpen om voorbereid te zijn op dit soort scenario’s.”

Dat is wat jullie noemen: de scenariogebaseerde risicobeoordeling. 

“Ja. Die scenario-beoordeling kan een basis zijn voor een crisismanagementtraining. En dat is iets heel anders dan een jaarlijkse evacuatieoefening. Dat kunnen bedrijven vaak heel goed zelf, en anders zijn er veel aanbieders die daarbij kunnen helpen.”

Waar maken jullie dan concreet het verschil?

“We zijn gewend om naar de processen op hoofdlijnen te kijken en snel te analyseren welke zaken er mis zouden kunnen gaan. Dan gaat het nog niet meteen om de exacte omvang van een mogelijk incident. Het start ermee, dat men weet welke scenario’s zich kunnen voordoen en hoe daar mee om te gaan. Ook als dingen anders lopen dan gedacht en de situatie escaleert.”

En als dat zo is moet duidelijk zijn welke procedures gevolgd worden en welke rol personen hebben?

“Ja. Het begint echter steeds met vragen stellen. Stel, er staat een tankwagon op een opstelspoor met ammoniak. Bij dat spoor staat misschien een windmolen. Als daarvan een wiek afbreekt slaat die de wagon kapot. De kans is klein, maar de gevolgen in potentie groot. Niet alleen op het moment zelf, met een toxische wolk in de omgeving. Er is ook langdurige impact op de onderneming met verstoring van bedrijfsprocessen, onderzoeken en herstel. Daar is aandacht voor nodig en wij zijn in staat die scenario’s uit te werken en de organisatie hier beter op voor te bereiden.”

En uit de analyses en scenario’s volgt dan een preventieprogramma?

“De medaille heeft twee kanten. Aan de ene kant preventie: welke maatregelen tref ik om incidenten te voorkomen. Die maatregelen zijn organisatorisch van aard, maar betreffen ook systemen en techniek. Bij het formuleren en realiseren van dat beleid kunnen we meedenken.

Aan de andere kant van de medaille vinden we preparatie. Ondanks alle maatregelen kan er toch iets misgaan. Dan is er de brandweer en zijn er beheerssystemen om de effecten van een incident te beperken. Het gaat dan om het beantwoorden van de vraag: Welke maatregelen heb ik wel of niet om de effecten te beheersen? Een belangrijke boodschap van ons is: het incident stopt niet op het moment dat de brandweerploeg arriveert. Een bedrijf heeft op het moment dat er dingen misgaan, en vooral als zaken serieus misgaan, intern en extern veel zelf op te vangen en te organiseren. Dat moet men zich realiseren en daar zo af en toe eens bij stilstaan.”